İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ (98/3)

Dış Ticaret Müsteşarlığından :  29.5.1998 tarih ve 23356 sayılı Resmi Gazete

003(2004)

Tebliğ 2002-13

Tasarruflu Yazılar 1

20.11.2004 tarihi itibariyle, 2004/23 sayılı Tebliğ yayımlandığından YÜRÜRLÜĞÜ KALMAMIŞTIR.

14/6/1989 tarihli ve 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun, 8/9/1989 tarihli ve 89/14506 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Karar ve 27/9/1989 tarihli ve 20295 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik’ten oluşan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Mevzuat hükümleri gereğince, Belarus Cumhuriyeti (Beyaz Rusya) menşeli, 5503.20.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda (CN Kodu 5503.20.00.00.00) yer alan "Poliesterlerden sentetik devamsız lifler (Karde edilmemiş, taranmamış veya iplik imali için diğer surette işlem görmemiş)" için 16/4/1994 tarihli ve 21907 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 94/5 sayılı Tebliğ ile CIF bedelin %19'u oranında dampinge karşı vergi uygulamaya konulmuştur.

Belarus'ta yerleşik poliester elyaf üreticisi P/O Khimvolokno Mogilev firması ile Türkiye'de yerleşik Vona Dış Ticaret A.Ş.'nin ortak kuruluşu VOKİM Dış Ticaret A.Ş., yürürlükte bulunan söz konusu önleme ilişkin kararın gözden geçirilmesi için 1996 yılında başvuruda bulunmuştur.

Başvurunun incelenmesi neticesinde 5.12.1996 tarihli ve 22838 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 96/6 sayılı Tebliğ ile açılan gözden geçirme soruşturması, 26/1/1995 tarihli ve 4067 sayılı Kanunla onaylanan Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması Eki GATT 1994’ün VI ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Anlaşma (Anti-Damping Anlaşması) ile anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütülmüş ve tamamlanmıştır.

1- Yapılan İşlemlerin Özeti

Başvurunun uygun şekilde belgelendirildiğinin tespiti ve İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu'nca soruşturma açılmasına karar verilmesini takiben Anti-Damping Anlaşması'nın 5.5 maddesi uyarınca, T.C. Minsk Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği aracılığıyla Belarus makamlarına bildirimde bulunulmuştur.

Soruşturma kararının Resmi Gazete'de yayımlanmasından sonra VOKİM Dış Ticaret A.Ş.'ne soru formu gönderilerek gerekli bilgi ve belgeler talep edilmiştir.

Öte yandan, maddenin Belarus'tan diğer ithalatçısı olduğu belirlenen ÖZCANLAR Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nden soruşturma dönemi içerisinde yapmış olduğu ithalata ilişkin bilgi ve belgeler istenmiştir.

Maddenin Türkiye'deki yerli üreticileri SASA Sun'i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.Ş. ve Sönmez Filament A.Ş.'ne soru formları gönderilmiştir.

Soruşturma döneminde aşağıda belirtilen ithalatçılar ve yerli üreticiler işbirliğine gelerek istenilen bilgi ve belgeleri sağlamışlardır:

İthalatçılar

- VOKİM Dış Ticaret A.Ş.

- ÖZCANLAR Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Yerli üreticiler

- SASA Sun'i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.Ş.,

- Sönmez Filament A.Ş.

Anti-Damping Anlaşması'nın 6.9 maddesi uyarınca, ilgili taraflara nihai bildirimde bulunulmuş ve bu kapsamda soruşturmanın tamamlanmasına esas teşkil eden bilgi ve bulgular, soruşturma konusu maddenin yerli üreticileri SASA Sun'i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.Ş. ve Sönmez Filament A.Ş. ile VOKİM Dış Ticaret A.Ş.'ne ve ilgili ülke temsilciliğine gönderilmiştir.

Belarus tarafının talebi üzerine nihai bildirimle ilgili olarak Anti-Damping Anlaşması'nın 6.2 maddesi uyarınca bir dinleme toplantısı düzenlenmiştir.

2- Soruşturma Dönemi

Gözden geçirme soruşturmasında soruşturma dönemi olarak;

-damping belirlemesi için 1/12/1995 ile 30/11/1996,

-zarar belirlemesi için 1/1/1993 ile 31/12/1996

tarihleri arasındaki dönem alınmıştır.

3- Soruşturma Konusu Madde

Gözden geçirme soruşturmasına konu madde 5503.20.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer alan "Poliesterlerden sentetik devamsız lifler (Karde edilmemiş, taranmamış veya iplik imali için diğer surette işlem görmemiş)"dir. Madde bundan sonra poliester elyaf olarak anılacaktır.

Madde, pamuk, yün ve diğer elyaflarla karıştırılarak iplik üretiminde ve dolgu malzemesi olarak tekstil sektörünün muhtelif alanlarında kullanılmaktadır.

4- Benzer Ürün

Belarus'tan ithal edilen poliester elyaf ile yerli üreticiler tarafından üretilen poliester elyaf arasında mukavemet, elyaf kalınlığı, renk gibi fiziksel özellikler ve kullanım alanları bakımından belirgin farklılıklar bulunmadığı ve birbirlerini ikame edebildikleri belirlenmiştir. Dolayısıyla anılan elyafların karşılaştırılabilir olduğuna karar verilmiştir.

Belarus tarafı dinleme toplantısında Belarus'tan ithal edilen elyafın büyük çoğunluğunu Türkiye'de üretimi bulunmayan silikonlu delikli elyaf ile renkli yüksek mukavemetli elyafın oluşturduğunu iddia etmiştir.

Ancak, ithal faturalarının incelenmesi neticesinde bahse konu elyaf tiplerinin Belarus'tan yapılan poliester elyaf ithalatının yalnızca %19,4'ünü teşkil ettiği görülmüştür.

5- Dampinge İlişkin Belirlemeler

5.1. Normal Değer

Belarus'un piyasa ekonomisi uygulamayan ülke olarak kabul edilmesi nedeniyle, normal değerin belirlenmesi için İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmeliğin 18 inci maddesi hükmüne göre, piyasa ekonomisi uygulayan örnek üçüncü ülke seçilmesi yoluna gidilmiş ve 96/6 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliğ'de Güney Kore, Mısır veya İtalya'nın örnek üçüncü ülke olarak seçilmesinin uygun görüldüğü ilan edilmiştir.

Ayrıca, Belarus için normal değerin oluşturulması amacıyla yapılacak üçüncü ülke seçiminde, ilgili tarafların önerileri ve görüşlerinin Tebliğ'de belirtilen süre içerisinde bildirilmesi halinde dikkate alınacağı da duyurulmuştur.

Ancak, ilgili taraflarca üçüncü ülke seçimiyle ilgili olarak, verilen süre içerisinde seçime imkan verecek herhangi bir öneri yapılmamıştır.

Bu bağlamda, üçüncü ülke olarak seçilmesi VOKİM Dış Ticaret A.Ş tarafından önerilen Mısır'ın üretim teknolojisinin soruşturmaya konu olan ülkeyle aynı olmadığı, üretim kapasitesinin Belarus'a oranla oldukça düşük olduğu ve benzer ürün üretmediği tespit edilmiştir. Bu nedenle, normal değer ile ihraç fiyatı arasında adil bir karşılaştırma yapılabilmesi bakımından, MISIR'ın üçüncü ülke olarak seçilmesinin uygun olmadığı kararına varılmıştır.

Öte yandan, uygun üçüncü ülke olarak seçilmesi öngörülen Güney Kore ve İtalya'daki üreticilerden normal değerin belirlenmesi ile ilgili olarak gönderilen soru formlarına son derece yetersiz yanıtlar gelmesi üzerine verilerin bu haliyle kullanılmasının mümkün olmadığı belirlenmiştir.

Bu belirlemeleri takiben, Romanya'nın uygun üçüncü ülke olarak alınabileceği düşüncesiyle Romanya'daki yerli üreticilere hem Bükreş'teki Ticaret Müşavirliğimiz hem de Romanya Büyükelçiliği'nin Ticaret Müşavirliği aracılığıyla soru formları gönderilmiştir. Ancak, bu soru formlarına da herhangi bir yanıt alınamamıştır.

Bu itibarla, anılan Yönetmelik maddesi hükümleri uyarınca normal değerin Türkiye'de yerleşik üreticilerin maliyetlerine makul bir kâr marjı eklenmesi suretiyle hesaplanmasının en uygun yöntem olacağı kanaatine varılmıştır.

Normal değer hesaplamaları için yerli üreticinin sınai maliyetine, satış, idari ve genel giderler ile makul bir kâr marjı (%5) eklenmiştir.

Bu bağlamda, yapılan nihai bildirime ilişkin görüşleri alınan Belarus tarafı normal değerin yerli üreticinin fiyatları kullanılarak hesaplanmasına itiraz etmiş ve örnek ülke olarak Mısır veya Romanya'nın fiyatlarının kullanılması gerektiğini belirtmiştir.

Yukarıda belirtilen gerekçelerle söz konusu itirazların dikkate alınması mümkün olmamıştır.

5.2. İhraç Fiyatı

Belarus menşeli soruşturma konusu ürünün ihraç fiyatı, maddenin soruşturma döneminde Türkiye'ye ithalatının tamamını gerçekleştiren iki ithalatçı firmadan elde edilen faturalar üzerinden belirlenmiştir.

Türkiye'ye ithal edilen poliester kesik elyafın tüm tipleri için ihraç fiyatı ağırlıklı ortalama yöntemi kullanılarak FOB bazda hesaplanmıştır.

Belarus tarafı ihraç fiyatıyla ilgili olarak fatura değerleri yerine dış ticaret istatistiklerinde yer alan değerlerin kullanılması gerektiği yolunda itirazda bulunmuştur.

Ancak, Anti-Damping Anlaşması hükümleri gereğince soruşturma sırasında kullanılan bütün değerlerin, başta faturalar olmak üzere, eldeki belgelere dayandırılması esastır. Bu itibarla, bu itirazın dikkate alınması mümkün olmamıştır.

5.3. Ayarlamalar

Belarus'tan yapılan ihracatın tamamının aracı firmalar üzerinden yapıldığı tespit edildiğinden FOB ihraç fiyatı üzerinden %3 oranında komisyon düşülmüştür.

Ayrıca, FOB ihraç fiyatını fabrika çıkış aşamasına getirebilmek amacıyla Belarus'ta oluşan dahili navlun, paketleme, gümrükleme vb. masraflar için %1 oranında bir ayarlama yapılmıştır.

5.4. Karşılaştırma

Normal değer ile ihraç fiyatı, aynı dönemde ve aynı ticari aşamada (fabrika çıkış aşaması) karşılaştırılmıştır.

5.5.Damping Marjı

Belarus menşeli soruşturma konusu madde için hesaplanan ağırlıklı ortalama damping marjı damping marjı: CIF bedelin %56,69'udur.

6- Yerli Üretim Dalı

Yerli üretim dalını SASA Sun'i ve Sentetik Elyaf Sanayi A.Ş. ve Sönmez Filament A.Ş. oluşturmaktadır.

7- Zarar İncelemesi

7.1. Yurt İçi Tüketim

Maddenin tüketimi 1993 yılından bu yana %30,6 oranında artmıştır. 1993'te 59.165 ton olan tüketim 1996 yılında 77.272 tona ulaşmıştır.

7.2. İthalatın Gelişimi ve Piyasa Payı

7.2.1. Genel İthalat

1993 yılında 24.375 ton olan ithalat, 1994 yılında 17.770 tona ve 1995 yılında 17.324 tona düşerken, 1996 yılında 22.047 tona ulaşmıştır. Genel ithalatın yurt içi tüketimden aldığı pay ise 1993-1996 yılları arasında %41'den %29'a düşmüştür.

7.2.2. Belarus Menşeli İthalat

Soruşturma dönemine ait ithal faturaları ve gümrük giriş beyannameleri üzerinde yapılan incelemeler sonucunda, dış ticaret istatistiklerinin Belarus ve Rusya Federasyonu'ndan gerçekleştirilen poliester elyaf ithalatıyla ilgili olarak ülke ayrımını sağlıklı yansıtmadığı görülmüştür. Keza, Belarus tarafı, istatistiklerde Rusya Federasyonu menşeli olarak görülen poliester elyaf ithalatının bir kısmının gerçekte Belarus menşeli olduğunu belirterek, istatistiklerin iki ülke için ortak değerlendirilmesini talep etmiştir. Bu çerçevede, 1993-1996 yılları arasında her iki ülkeden gerçekleşen ithalat birlikte değerlendirilmiştir.

1993 yılında 9.117 ton olan bahse konu ithalat, önlemin yürürlüğe konmasını takiben, 1994 yılında 4.705 tona ve 1995 yılında 907 tona düşmüş, 1996 yılında ise 1.956 ton olarak gerçekleşmiştir. Buna göre, söz konusu ülkelerin genel ithalat içindeki payı 1993-1996 yılları arasında %37,4'ten %8,9'a gerilemiştir.

Benzer şekilde, yurt içi tüketimden aldıkları pay aynı dönemler için %15,4'ten %2,5'e düşmüştür.

7.2.3. Fiyat Kırma

Soruşturma döneminde Belarus menşeli poliester elyafın gümrüklü ithal maliyeti ile yerli üreticilerin fabrika çıkış fiyatları mukayese edilmiş ve Belarus kaynaklı ithalatın yerli üreticilerin fiyatlarını %26,7 oranında kırdığı hesaplanmıştır.

7.3. Yerli Üretim Dalının Durumu

7.3.1. Üretim

1993 yılında 46.977 ton olan üretim, %59'luk artışla 1996 yılında 74.780 tona ulaşmıştır. Üretimde gözlemlenen artışın büyük ölçüde yerli sanayicinin yüksek mukavemetli elyaf üretimine başlamasından kaynaklandığı belirlenmiştir.

7.3.2. Üretim Kapasitesi ve Kapasite Kullanım Oranı (KKO)

Yerli üretim dalının 1993 yılında 58.500 ton olan üretim kapasitesi 1996 yılında 93.500 tona çıkmıştır. KKO, 1994 -1995 yılları arasında azalmış, 1996 yılında ise %80'e çıkarak 1993 yılındaki seviyeye ulaşmıştır.

7.3.3. Yurt İçi Satışlar

Yerli üreticilerin yurt içi satışları, 1993 yılında 34.790 ton iken, 1996 yılında 55.225 tona çıkmıştır. Yurt içi satışlardaki artış, pazarda yıllar itibariyle görülen genişleme ile yerli üreticilerin daha önce üretilmeyen tipte elyafları üretmeye başlamasından kaynaklanmaktadır.

7.3.4. Piyasa Payı

Yerli üretimin yurt içi tüketimden aldığı pay, 1993 yılında %59 iken 1996 yılında %71'e çıkmıştır.

7.3.5. Stoklar

Maddenin dönem sonu stokları 1993 yılından 1996 yılına %13,7 oranında artış göstermiştir.

7.3.6. İstihdam

Yerli üretim dalındaki istihdamda, 1993 yılı ile soruşturma dönemi arasında %2,7'lik bir artış gözlemlenmiştir.

7.3.7. Kârlılık

Sektörde faaliyet gösteren firmaların satışlarını soruşturma döneminde kârlı olarak yaptıkları belirlenmiştir.

7.4. Değerlendirme

Yerli üretim dalı üzerinde oluşan zararı belirlemeye yönelik yukarıda belirtilen göstergelerin incelenmesi neticesinde; sektörde genel olarak üretim, üretim kapasitesi, tüketim, iç satışlar, istihdam ve kârlılık verilerinde önceki yıllara oranla artış olduğu gözlenmiştir.

8- Zararın Tekrarlanabilmesi İhtimali

8.1.Göstergeler

-Belarus'ta yerleşik P/O Khimvolokno Mogilev firması üretim kapasitesi itibariyle Avrupa'daki en büyük poliester elyaf üreticisidir.

-Anılan firmanın poliester elyaf ihracatına 1996 yılında AB tarafından %43,5 oranında dampinge karşı verginin uygulanmaya başlandığı ve önlemin etkisiz kılınmasına karşı başka bir soruşturma açılarak, dampinge karşı verginin "poliester tow"a da yansıtıldığı tespit edilmiştir. Söz konusu vergiler dikkate alındığında, firmanın maddeyi AB'ye ihracatta zorlanacağı ve başka pazarlara yöneleceği düşünülmektedir. Bu bağlamda, tekstil pazarının genişliği gözönüne alındığında, Türkiye Belarus için önemli bir hedef pazar teşkil etmektedir.

-Belarus'un fiyatlarını, önceki soruşturmada belirlenen ihraç fiyatına kıyasla, dampinge karşı vergiyi bertaraf edecek oranda düşürdüğü gözlemlenmiştir.

-Belarus menşeli poliester elyafın fiyatının yerli üreticilerin fiyatlarını önemli ölçüde kırdığı (%26,7) hesaplanmıştır.

-Önlemin konulmasından sonra Belarus kaynaklı ithalatın büyük ölçüde azaldığı ancak 1996 yılında tekrar artış eğilimine girdiği görülmüştür. Nitekim, 1997 yılının Ocak-Ağustos döneminde 3.073 tona ulaşan söz konusu ithalat, bu tespiti kuvvetlendirmiştir.

8.2. Değerlendirme

Bu bilgi ve bulgular ışığında, yerli üretim dalında görülen olumlu gelişmelere rağmen, yürürlükteki verginin kaldırılması halinde, daha önce oluşan zararın tekrarlanması ihtimalinin mevcut olduğu kanaatine varılmıştır.

9- Karar

Soruşturma sonucunda, dampingin mevcut olduğu, soruşturma döneminde dahi dampingli ithalatın artarak devam ettiği ve yerli üretim dalı üzerinde zarar tehdidinin ve zararın tekrarlanması ihtimalinin halen mevcut olduğu belirlenmiştir.

Bu itibarla aşağıda tanımı ve menşei belirtilen maddenin Türkiye'ye ithalatında, 94/5 sayılı Tebliğ'e istinaden tahsil edilen CIF bedelin %19'u oranındaki dampinge karşı verginin devamına İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu tarafından oy birliği ile karar verilmiştir.

10-Yürürlük

Bu Tebliğ Resmi Gazete 'de yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

11- Yürütme

Bu Tebliğ hükümlerini Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanı yürütür.