“Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf Devletler Arasında, Kuvvetlerinin Statüsüne Dair Sözleşme”nin ve Kuzey Atlantik Nazır Yardımcıları Konseyinin, işbu Sözleşme Metninin Tadiline Mütedair, 4 Nisan 1952 Tarihli Kararı ile Atlantik Konseyinin 25 Ağustos 1952 Tarihli Kararının ve “Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının, Milli Temsilcilerin ve Milletlerarası Personelin Statülerine Dair Sözleşme”nin ve Kuzey Atlantik Nazır Yardımcıları Konseyinin, İşbu Sözleşme Metninin Tadiline Mütedair, 4 Nisan 1952 Tarihli Kararının ve “Kuzey Atlantik Andlaşması” Mucibince Kurulmuş Milletlerarası Askeri Karargahların Statüsüne Dair Protokol’ün, Kabulüne Dair Kanun
Kanun No. 6375 R. Gazete No. 8663
Kabulü: 10.3.1954 R.G. Tarihi: 20.3.1954
Karar No.88/12647 BKK
Genelgeler 1
Madde 1 - 19 Haziran 1951 tarihinde Londra’da imzalanan, “Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf Devletler arasında, Kuvvetlerinin Statüsüne dair Sözleşme” ile Kuzey Atlantik Nazır Yardımcıları Konseyinin, işbu Sözleşme metninin tadiline mütedair 4 Nisan 1952 tarihli kararı ve Kuzey Atlantik Konseyinin 25 Ağustos 1952 tarihli kararı;
20 Eylül 1951 tarihinde Ottawa’da imzalanan, “Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının, Milli Temsilcilerinin ve Milletlerarası Personelin Statülerine dair Sözleşme” ile Kuzey Atlantik Nazır Yardımcıları Konseyinin, işbu Sözleşme metninin tadiline mütedair, 4 Nisan 1952 tarihli kararı;
28 Ağustos 1952 tarihinde Paris’te imzalanan ‘Kuzey Atlantik Andlaşması mucibince kurulmuş Milletlerarası Askeri Karargahların Statüsüne dair Protokol” kabul edilmiştir.
Madde 2 - 1 inci maddede yazılı Sözleşmelerle Protokolde, alakadar Devletler arasında yapılacak iki taraflı Anlaşmalarla tesbit edileceği tasrih olunan hususlar için, İcra Vekilleri Heyeti, Kuzey Atlantik Andlaşmasına taraf Devletlerle iki Taraflı Anlaşmalar yapmaya ve bunları tatbika yetkilidir.
Madde 3 - Bu kanun neşri tarihinde meriyete girer.
Madde 4 - Bu kanun hükümetini oraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur.
Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf Devletler arasında, Kuvvetlerinin Statüsüne dair Sözleşmenin
ilgili maddeleri
4 Nisan 1949 da Vaşington’da imzalanan Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf Devletler,
Taraflardan birinin kuvvetlerinin, anlaşma yoliyle, hizmet için diğer bir Tarafın ülkesine gönderilebileceğini nazarı itibara alarak;
Bu kuvvetlerin gönderilmesi hususundaki kararın ve gönderilme şartlarının, şartlar işbu Sözleşme ile tesbit edilmemiş bulundukça, ilgili Taraflar arasında ayrı anlaşmalara mevzu teşkil etmekte devam edeceklerini gözönünde bulundurarak;
Bu gibi kuvvetlerin diğer bir Tarafın ülkesinde bulundukları sırada tabi olacakları Statüyü tayin arzusu ile,
Aşağıdaki hükümler üzerinde mutabık kalmışlardır:
1. İşbu Sözleşmedeki
(a) “Kuvvet” tabiri ile, bir Akıd Tarafın resmi vazife ile diğer bir Akıd Tarafın Kuzey Atlantik Anlaşması sahası içindeki ülkesinde bulunan kara, deniz veya hava silahlı kuvvetlerine mensup personeli kasdolunur; şu kadar ki, muayyen şahısların, birliklerin veya teşkillerin işbu Sözleşme bakımından bir kuvvet yahut bir kuvvete dahil sayılmıyacakları hususunda iki alakalı Akıd Taraf birbirleriyle anlaşabileceklerdir.
(b) “Sivil unsur” tabiri ile, bir Akıd Tarafın kuvvetlerine refakat eden ve bu Tarafın ordusu hizmetinde bulunan ve tabiiyetsiz, Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf olmıyan bir devletin veya ülkesinde kuvvetin vazifeli bulunduğu devletin uyruğu olmıyan, yahut mutaden o devletin ülkesinde mukim bulunmıyan şahıslar kasdolunur.
(c) “Yakın” tabiri ile, bir kuvvet veya sivil unsur mensubunun eşi veyahut nafakası kuvvet veya sivil unsur mensubuna ait çocuklar kasdolunur.
(d) “Gönderen Devlet” tabini ile, kuvvetin mensup bulunduğu Akıd Taraf kasdolunur.
(e) “Kabul eden Devlet” tabini ile, kuvvetin veya sivil unsurun ister devamlı surette, ister geçici olarak, ülkesinde bulunduğu Akıd Taraf kasdolunur.
(f) “Gönderen Devletin Askeri Makamları” tabiri ile, bu Devletin kendi mevzuatına göre askeri kanunlarını, kuvvetleri ve sivil unsurları mensuplarına tatbik salahiyetini haiz makamlar kasdolunur.
(g) “Kuzey Atlantik Konseyi” tabiri ile, Kuzey Atlantik Andlaşmasının 9 uncu maddesi ile kurulmuş olan Konsey veya onun namına harekete yetkili her hangi bir tali uzvu kasdolunur.
2. Bu Sözleşme, Akıd Tarafların merkezi makam1arına Olduğu gibi, XX nci madde hükümlerine göre Sözleşmenin tatbik veya teşmil edileceği ülkelerin sınırları içinde, onların tali siyasi teşekküllerine de tatbik olunacaktır. Şu şartla ki, tali siyasi teşekküllere ait mallar, VIII inci madde anlamına göre, bir Akid Tarafa ait sayılmıyacaktır.
1. Bu maddenin 2 nci fıkrasında rasrih edilen şartlar altında ve bir kuvvetin veya mensuplarının giriş ve çıkışları hakkında kabul eden Devlet tarafından konulmuş formalitelere riayet olunmak şartiyle, bir kuvvetin mensupları, kabul eden Devletin ülkesine girerken veya bu ülkeyi terkederken pasaport ve vize nizamatından ve muhaceret servislerinin kontrolünden muaf tutulacaklardır. Bir kuvvet veya mensupları kezalik, kabul eden Devletin, yabancıların tescili ile murakabesine mütaallik nizamlarına tabi olmıyacaklardır, ancak, kabul eden Devletin ülkesinde devamlı surette oturmaya veya ikametgah tesisine hak kazanmış sayılmayacaklardır.
2. Bir kuvvet mensuplarından istenilecek vesikalar yalnız şunlardan ibaret olup bu vesikalar istenildiğinde itiraz edilecektir.
a) Hamilinin adlarını, doğum tarihini, rütbesini, (mevcut ise) sicil numarasını ve servisini gösterir, gönderen Devlet tarafından verilmiş fotograflı hüviyet varakası;
b) Hamilinin veya bir grup teşkil eden hamillerinin kuvvet mensubu veya mensupları Statüsünü haiz bulunduklarını ve emredilen hareketi tevsiken, hem gönderen Devletin resmi dilinde hem de Fransızca ve İngilizce yazılmış ve gönderen Devletin veya Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının yetkili bir makamı tarafından verilmiş olan ferdi veya müşterek hareket emri. Kabul eden Devlet, yetkili temsilcisi tarafından imzalanmak suretiyle, hareket emrinin tasdikini talep edebilir.
3. Sivil unsur mensupları ve yakınların ellerindeki pasaportlar, hamillerinin bu sıfatlarını gösterir kayıtları ihtiva edecektir.
4. Bir kuvvet veya sivil unsur mensubu, gönderen Devletin hizmetinden çıkar ve yurduna iade edilmez ise, gönderen Devletin makamları keyfiyeti derhal kabul eden devletin makamlarına ihbar ederek bu hususta lazımgelen bilgileri vereceklerdir. Gönderen Devletin makamları kezalik, müsaadesiz gaybubeti 21 günü aşan her hangi bir mensubu kabul eden devlet makamlarına ihbar edeceklerdir.
5. Kabul eden devlet, bir kuvvet veya sivil unsur mensuplarından birinin ülkesinden çıkarılmasını talebeylediği veya bir kuvvetin veya sivil unsurun eski bir mensubu veya bir mensubun yahut eski bir mensubun yakını hakkında sınırdışı etmek kararı aldığı takdirde, gönderen devlet makamları, bahis mevzuu şahsı kendi topraklarına kabul eylemek veya o şahsın kabul eden devlet ülkesi haricinde başka bir yere gönderilmesini sağlamakla mükellef olacaktır. Bu fıkra munhasıran kabul eden devletin uyruğu olmayan ve bu devletin ülkesine, bir kuvvetin veya sivil unsurun mensubu sıfatıyle yahut bir kuvvete veya sivil unsura intisap maksadiyle girmiş bulunan şahıslar ile yakınları hakkında tatbik olunur.
1. Kabul eden devlet ülkesinde her hangi bir verginin tarhı, mükellefin orada ikametgah tesis etmesine yahut oturmasına bağlı bulunuyorsa, bir kuvvet veya sivil unsur mensubunun bu sıfatla bu devlet ülkesinde geçirdiği müddetler vergi bakımından ikamet devresi telakki edilmeyecek ve ilgili şahıs ikametgah veya mesken değiştirmiş sayılmıyacaktır. Bir kuvvet veya sivil unsur mensuplarının bu sıfatları dolayısiyle gönderen Devletten aldıkları maaş ve muhassesat veya kabul eden Devlet ülkesinde mevcudiyeti sırf sahiplerinin muvakkaten orada bulunmasından ileri gelen bütün maddi menkul emvali her türlü mahalli vergilerden muaftır.
2. bu maddenin hiçbir hükmü, bir kuvvet veya sivil unsur mensubunun bu sıfatı ile ilgili faaliyeti dışında kabul eden devlet ülkesinde girişeceği kar getiren her hangi bir teşebbüsten vergi alınmasına mani teşkil etmiyeceği gibi, mesken veya ikametgah kabul eden devlet ülkesi dışında sayılsa bile, 1 inci fıkrada bahsi geçen maaş ve muhassesatı ile maddi menkul malları hariç olmak üzere, onun, mahalli kanunlara göre vergiye tabi tutulmasına engel olamaz.
3. Bu maddenin hükümleri XI inci madadenin 12 nci fıkrasındaki tarifin mevzuu olan “resim”lere tatbik olunmaz.
4. Bu madde bakımından, kabul eden devletin vatandaşları “bir kuvvet mensubu” tabirinin şumulüne girmeyecektir.
1. İşbu sözleşmede mevcut hilafına sarih hükümler menfuz kalmak şartıyla, bir kuvvet veya sivil unsur mensupları ile onların yakınları, kabul eden devletin gümrük makamlarınca tatbik edilen kanun ve nizamlara tabi olacaklardır. Kabul eden devletin gümrük makamları hassaten, bu devletin kanun ve nizamlarınca derpiş edilen umumi şartlar dairesinde, bir kuvvet veya sivil unsur mensupları ile onların yakınlarının üstlerini, eşyalarını ve nakil vasıtalarını aramak ve kanunlarla nizamata tevfikan müsaderelerde bulunmak hakkını haizrdirler.
2. a) Bu sözleşmenin ekinde gösterilen şekilde bir Triptik’in ibrazı üzerine, bir kuvvetle veya sivil unsura ait zatülhareke hizmete mahsus nakil vasıtalarının bilarüsum muvakkaten ithaline ve tekrar ihracına müsaade edilir.
b) Bu gibi nakil vasıtalarında zatülhareke olmıyanların muvakkaten ithali bu maddenin 4 üncü fıkrası, tekrar ihracı ise 8 inci fıkrası hükümlerine tabidir.
c) Bir kuvvet veya sivil unsurun hizmete mahsus nakli vasıtaları, vasıtaların yollarda istimali ile ilgili vergilerden muaftır.
3. Resmi mühürle mühürlenmiş resmi evrak gümrük muayenesine tabi değildir. Sifatları ne olursa olsun, bu gibi evrakı nakleden kuryeler, III üncü maddenin 2 (b) bendinde zikrolunan “ferdi hareket emeri” ni hamil olacaklardır. Bu hareket emri, nakledilen mazrufların sayısını gösterecek ve bunların yalnız resmi evrakı ihtva ettiklerini tevsik etecektir.
4. Bir kuvvet kendi teçhizatını ve munhasıran kendisinin ve kabul eden devletçe müsaade edilen hallerde, sivil unsurla yakınların istimaline mahsus makul miktarlarda yiyecek, ikmal maddeleri ve sair eşyayı gümrük resminden muaf olarak ithal edebilir. Gümrük resminden muaf olarak bu surette ithalatta bulunulabilmesi için, giriş noktası gümrük dairesine, kararlaştırılacak gümrük vesikaları ile birlikte şekli, gönderen devlet ile kabul eden devlet arasında tesbit olunmuş ve gönderen devletçe bu hususta salahiyettar kılınan bir şahıs tarafından imzalanmış bir belgenin tevdii lazımdır. Bu belgeleri imzaya yetkili şahsın tayini, kabul eden devletin gümrük makamlarına bildirilecek ve imzasının örneği ile kullanacağı mühürlerin numuneleri de bu makama gönderilecektir.
5. Bir kuvvet veya sivil unsur mensubu vazifeye başlamak üzere, veya yakınları kendisine mülaki olmak üzere, kabul eden devlet ülkesine ilk gelişlerinde şahsi eşyaları ile ev eşyalarını hizmet müddeti için gümrük resminden muaf olarak ithal edebilirler.
6. Bir kuvvet veya sivil unsur mensupları, kendileriyle yakınlarının istimaline mahsus motorlu hususi nakil vasıtalarını gümrük resminden muaf olarak muvakkaten ithal edebilirler. Bu madde mucibince, hususi nakil vasıtalarına, bunların yollarda istimali ile ilgili vergilerden muafiyet tanınması mecburiyeti yoktur.
7. Münhasıran bir kuvvet ve onun sivil unsurunun istimali için yapılan ithalat ile iş bu maddenin 5 ve 6 ncı fıkraları mucibince yapılan ithalat haricinde, bir kuvvetin makamları veya bir kuvvet yahut sivil unsur mensupları tarafından yapılan ithalata işbu medde gereğince gümrük resminden muafiyet tanınmayacağı gibi bu ithalat diğer şartlardan da istisna edilmez.
8. Yukarıdaki 2 nci fıkranın (b) bendi ile 4 üncü 4 inci ve 6 ncı fıkralar mucibince gümrük resminden muaf olarak ithal edilmiş bulunan eşya,
a) Serbestçe tekrar ihraç edilebilir; şu şartla ki, eşya 4 üncü fıkra mucibince ithal edilmiş ise, gümrük dairesine aynı fıkraya tevfikan tanzim edilmiş bir belge tevdi edilecektir. Ancak, gümrük makamları, tekrar ihraç edilen eşyanın belgede gösterilen ve hakikaten 2 nci fıkranın (b) bendi, 4 üncü, 5 inci veya 6 ncı fıkralar mucibince ithal edilmiş eşya olup almadığını tahkik edebilirler.
b) Kabul eden devlet ülkesinde ne satış, ne de hibe yoluyla ahara ferağ olunamaz. Bununla beraber, muayyen hallerde, kabul eden devletin alakadar makamlarınca tesbit olunacak şartlar altında, (Mesela gereken resim ve vergiler ödenmek ve dış ticaret ve kambiyo murakabesinin icaplarına tevfikan hareket olunmak suretiyle) böyle bir ferağ muamelesine müsaade olunabilir.
9. Kabul eden devlet ülkesi dahilinde satın alınan eşya, ancak bu devlettin yürürlükte bulunan nizamatına tevfikan ihraç edilebilir.
10. Usulüne uygun olarak kurulmuş birlik veya teşkillerin hududu geçişleri için, usulü dairesinde önceden haberdar edilmek şartıyla, ilgili gümrük makamlarınca hususi kolaylıklar gösterilecektir.
11. Bir kuvvete veya onun sivil unsuruna ait hizmete mahsus nakil vasıtaları, uçaklar ve gemilerde kullanılacak yakıt, yağ ve makine yağlarının bilcümle vergi ve resimlerden muaf olarak teslim edilebilmesi için kabul eden devlet tarafından hususi tertibat alınacaktır.
12. İş bu maddenin 1 ila 10 uncu fıkralarındaki;
“Rüsum” tabiriyle, yapılmış hizmetlerin karşılığını teşkil eden tekalif ve vergiler müstesna olmak üzere, icabı hale göre ithalat ve ihracat üzerinden alınan Gümrük resimleri ve bütün diğer resim ve vergiler kasdolunur.
“İthalat” tabiri, mallar kabul eden devletin ülkesinde yetiştirilmemiş, istihsal veya imal edilmemiş olmak şartiyle, bunların gümrük antrepolarından çekilmesine veya devamlı surette bu antrepolarda muhafaza edilmesine de şamildir.
13. İşbu maddenin hükümleri yalnız, bahse konu malların kabul eden ülkesine ithalini ve oradan ihracını değil, aynı zamanda transit suretiyle bir akid tarafın ülkesinden geçmesi halini de derpiş eder. Bu itibarla iş bu maddelerdeki “kabul eden devlet! Tabiri, malların ülkesinden transit olarak geçtiği her hangi bir akit tarafa da şamil olacaktır.
1. Kabul eden devletin gümrük ve maliye makamları, bu sözleşme ile derpiş olunan gümrük ve mali hususlardaki muafiyet ve imtiyazların bahşını, suiistimali önlemek üzere vaz’ına lüzum görecekleri hükümlere riayet olunmasına meşrut kalabilirler.
2. Mezkur makamlar, kabul eden devlet ülkesinde yetiştirilmiş, istihsal veya imal edilmiş olup ihraç edilmedikleri takdirde verilmesi lazım gelen vergi ve resimler ödenmeksizin veya bunların iadesi suretiyle ihraç edilmiş bulunan malların ithali halinde, bunlar hakkında iş bu sözleşmede derpiş edilen muafiyetleri tanımaktan imtina edebilirler. Gümrük antreposunda mahfuz bulunmaları dolayısıyle “ihraç edilmiş” sayılan mallar, antrepodan çekilmeleri halinde ithal edilmiş telakki olunur.
1. Kabul eden devletin makamları ile gönderen devlet makamları gümrük ve maliye kanun ve nizamlarının ihlalinden mütevellit suçlar hakkında tahkikat icrası ve delil toplanması hususlarında birbirlerine yardım edeceklerdir.
2. Kabul eden devletin gümrük ve maliye makamlarınca veya onlar namına müsadere edilebilecek maddelerin bu makamlara teslimini teminen, bir kuvvetin makamları ellerinden gelen her yardımı yapacaklardır.
3. Bir kuvvetin makamları, kuvvetin veya sivil unsurun mensupları ile onların yakınları tarafından tediyesi gereken vergi, resim ve para cezalarının ödenmesini teminen ellerinden gelen yardımı yapacaklardır.
4. Bir kuvvet veya sivil unsur mensubuna değil de, bir kuvvete veya sivil unsura ait olan ve gümrük veya mali kanun ve nizamların ihlaline mütaallik bir suç dolayısiyle kabul eden devlet makamları tarafından müsadere edilmiş bulunan hizmete mahsus nakil vasıtaları ve maddeler ilgili kuvvetin alakadar makamlarına teslim olunacaktır.
1. Bir kuvvet, sivil unsur, bunların mensupları ve yakınları gönderen devletin kambiyo nizamatına tabi kalacak ve aynı zamanda kabul eden devletin nizamlarına uyacaklardır.
2. Gönderilen ve kabul eden Devletlerin kambiyo makamları, bir kuvvete, bir sivil unsura veya mensuplarına ve yakınlarına tatbik edilmek üzere hususi nizamlar vazedebilirler.
1. Bu maddenin 2 nci fıkrasının hükümleri mahfuz kalmak şartıyle, Kuzey Atlantik Andlaşmasının tatbikini icabettirecek muhasematın tahaddüsü halinde işbu sözleşme yürürlükte kalmakta devam edecektir. Şu kadar ki, VIII inci maddenin 2 nci ve 5 inci fıkralarının, tazminat taleplerine mütedair hükümleri harb hasar ve zararlarına şamil olmıyacak ve işbu sözleşmedeki hükümler, betahsis III üncü ve VII nci maddeler, alakadar akid taraflarca derhal yeniden gözden geçirilecektir.
2. Yukarda tarif edildiği veçhile muhasemat halinde, akid taraflardan her biri, diğer akit taraflara 60 gün evvelinden ihbarda bulunmak suretiyle, işbu sözleşmenin her hangi bir hükmünün tatbikini kendi bakımından talik etmek hakkını haizdir. Bu hak kullanıldığında, akid taraflar, tatbiki talik edilen hükümlerin yarini alacak münasip hükümleri kararlaştırmak üzere derhal birbirleriyle istişarelerde bulunacaklardır.
Akıd taraflar arasında işbu sözleşmenin tefsir veya tatbikinden çıkabilecek bütün ihtilaflar harici kaza merciine başvurulmadan, müzakere yoliyle alakadarlar beyninde hal olunacaktır. Sözleşmede hilafına sarih bir hüküm mevcut olmadıkça, doğrudan doğruya müzakere yoliyle hal olunamıyan ihtilaflar Kuzey Atlantik Konseyi’ne havale olunacaktır.
Vekalet veya servis
Triptik
Memleket
...........................den..............................ya kadar muteberdir.
Aşağıda mezkur hizmete mahsus nakil vasıtasının ............................. ye muvakkat ithali için;
Tip;
Kayıt numarası; Motör numarası
Yedek Lastikler
Sabit muhabere teçhizatı;
Triptik hamilin isim ve imzası.........................
Verildiği tarih ............................................................................................ emriyle
Muvakkat giriş ve çıkışlar
Liman veya Gümrük Tarih Gümrük memurunun imza ve
Dairenin adı: mühürü
Çıkış;
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Çıkış
Not; Bu vesika, gönderen devletin lisanı ile birlikte Fransızca ve İngilizce yazılmalıdır.
Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının, Milli Temsilcilerin ve Milletlerarası Personelin Statüleri hakkında Sözleşmenin
ilgili maddeleri
İşbu Sözleşmeyi imzalıyan Devletler,
Vazifelerini ifa edebilmeleri ve gayelerine erişebilmeleri için, Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatının, onun Milletlerarası personelinin ve teşkilatın toplantılarına iştirak eden Uye Devletler temsilcilerinin aşağıda tesbit edilen Statüyü haiz olmaları gerektiğini göz önünde tutarak,
şu hususlarda mutabık kalmışlardır:
KISIM :1
UMUMİ
Madde - 1
İşbu Sözleşmedeki:
a) “Teşkilat” tabiriyle, Konseyden ve onun tali organlarından mürekkep Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilatı;
b) “Konsey” tabiriyle, Kuzey Atlantik Andlaşmasının 9 uncu maddesiyle tesis edilmiş olan Konsey ile Nazır Yardımcıları Konseyi;
c) “Tali organlar” tabiriyle, ikinci madde mucibince işbu Sözleşmenin şümulüne girmiyenleri hariç olmak üzere, Konsey tarafından kurulmuş olan veya Konseyin emri altında bulunan her türlü organ, komite veya servis;
d) “Nazır Yardımcıları Konseyi Başkanı” tabiriyle, onun yokluğunda yerine geçen Başkan Yardımcısı kasdolunur.
Konsey başka suretle kararlaştırmadıkça, işbu Sözleşme ne Kuzey Atlantik Andlaşması ahkamına göre kurulmuş olan Askeri Karargahlara ne de diğer askeri organlara tatbik olunur..
Teşkilatın kendisi, paraları, geliri ve diğer malları:
a) Bütün vasıtasız vergilerden muaftır. Bununla beraber, Teşkilat amme hizmetlerine ait mükellefiyetlerden başka bir şey olmıyan resimler ile vergilerden muaf tutulmayı talep edemiyecektir.
b) Teşkilat tarafından resmen istimal edilmek üzere ithal veya ihraç edilecek maddeler gümrük resminden ve miktar tahditlerinden muaftır. Bununla beraber, bu muafiyetlere dayanılarak ithal edilmiş eşyalar, ithal edildikleri memleket dahilinde hibe veya satış yoliyle here devredilemez. Meğer ki satış veya hibe o memleketin Hükümetince tasvibedilen şartlar altında vukubulsun.
c) Teşkilata ait neşriyat, bütün gümrük resimlerinden ithalat ve ihracatın tabi olduğu miktar tahditlerinden muaftır.
Teşkilat, esas itibariyle, menkul malların satışı üzerinden alınan ve satış fiyatına dahil bulunan istihlak resmi ile gayrimenkul satışlarının tabi olduğu ferağ vergisinden muafiyet talep edemez. Bununla beraber, resmen kullanılmak üzere, bu çeşit vergilere tabi önemli mallar satın alındığı takdirde, Uye Devletler, imkan buldukça, bahse konu resim veya verginin affı veya iadesi için gerekli idari tedbirleri alacaklardır.
1. Teşkilatın resmi muhaberatı ile sair resmi müraselatı sansüre tabi tutulamaz.
2. Teşkilat, şifre kullanmak, kuriye ile veya mühürlenmiş valizler içinde posta gönderip posta almak hakkını haizdir. Teşkilatın kuriyeleri ile mühürlü valizleri aynen diplomatik kuriye ve diplomatik valiz muafiyet ve imtiyazlarını haizdirler.
3. Bu maddenin muhteviyatı, bir Uye Devlet ile Teşkilat namına hareket eden Konseyin, aralarında anlaşma yolu ile taayyün edecek uygun emniyet tedbirlerinin alınmaları-na mani teşkil etmez.
KISIM: III
Uye Devletlerin Temsilcileri
Madde -12
Bir Üye Devlet tarafından başka bir Uye Devletin ülkesindeki Teşkilat nezdine daimi baştemsilci tayin olunan her şahıs ile onun resmi personelini teşkil edip bu ülkede ikamet eden ve bir taraftan kendilerini tayin eden Devlet ile Teşkilat, diğer taraftan Teşkilat ile ülkesinde ikamet edecekleri Devlet arasında mutabık kalınacak şahıslar, diplomatik temsilcilere ve onların muadil derecelerdeki resmi personellerine tanılan imtiyaz ve muafiyetlerden faydalanırlar.
1. Bir Üye Devletin, Konsey veya Konseyin bir tali organı nezdinde bulunup da 12 nci maddenin şümulüne girmiyen her temsilcisi vazifeyle başka bir Üye Devletin ülkesinde bulunduğu müddetçe aşağıdaki imtiyazlarla muafiyetlerden istifade eder:
a) Tevkif ve hapsedi1me hususlarında muadil derecedeki diplomatik personele bahiş olunan muafiyet;
b) Resmi sıfatla vaki yazılı ve sözlü beyanat ve fiiller bakımından adli tatbikattan masuniyet;
c) Bütün evrak ve vesaikın dokunulmazlığı;
d) Şifre kullanmak. kuriye ile veya mühürlü valizler içinde evrak veya muhaberat gönderip almak hakkı;
e) Muhaceret tahditleri, yabancıların tesciline mütaallik her türlü formaliteler ve milli hizmetler hususundaki mükellefiyetler hakkında muadil derecedeki diplomatik personele tapılan muafiyetlerden eşi ile beraber faydalanmak;
f) Para ve kambiyo nizamatı hususunda muadil derecedeki diplomatik personele tanınan kolaylıklardan faydalanmak;
g) Zati eşyası hususunda, muadil derecedeki derecede ki diplomatik personele tanınan muafiyetlerle kolaylıklardan faydalanmak;
h) Vazifeye başlamak üzere ilk defa olarak ilgili memlekete muvasalatta ev ve zati eşyasını gümrük resminden muaf olarak ithal, vazifenin hitamında yine resimden muaf olarak ihraç etmek hakkı. Her iki halde de bu hakkın istimali, hakkın kullanıldığı memleketin hükümetince lüzumlu mütalaa olunacak şartlara tabidir.
i) Şahsi istimali için hususi motörlü vasıtasını gümrük resminden muaf olarak muvakkaten ithal ve bilahara yine resimden muaf olarak ihraç etmek hakkı. Her iki halde de bu hakkın istimali ilgili memleketin hükümetince lüzumlu mütalaa olunacak şartlara tabidir.
2. İkamet şartına bağlı vergi mükellefiyetinde, bu maddenin şumulüne giren bir temsilcinin başka bir üye devletin topraklarında vazifeli olarak geçireceği müddet, ikamet müddeti sayılmıyacaktır. Bilhassa temsilcinin vazifeli bulunduğu müddetlere ait maaşları ile muhassasatı vergiden muaf olacaktır.
3. Bu maddede geçen, “Temsilci” tabiri, delegasyonların bütün temsilcilerine, müşavirlerine ve teknik mütehassıslarına şamildir. Her üye devlet, ilgili diğer üye devletlere, istedikleri takdirde, bu maddenin şümulune giren temsilcilerinin isimlerini ve bunların üye devletlerin topraklarındaki ikametlerinin muhtemel sürelerini bildirecektir.
Bir üye devlet temsilcisinin refakatinde bulunup da 12 nci veya 13 üncü maddelerin şumulüne girmeyen sekreterlik resmi personeli, vazifeyle başka bir üye devletin topraklarında bulunduğu müddetçe 13 üncü maddenin 1 (b), ( c), (e), (f), (h) ve (i) fıkralarıyle ikinci fıkrasında münderiç imtiyaz ve muafiyetlerden istifade eder.
Teşkilat namına vazife gören milletlerarası personel ve mütehassıslar
Madde 17
18 ila 20 nci maddeler ahkamının Teşkilattaki memur kategorilerinden hangileri hakkında tatbik olunacağı, Nazır Yardımcıları konseyi başkanı ile alakalı üye devletlerden her biri arasında kararlaştırılacaktır. Nazır Yardımcılar Konseyi Başkanı bu kategorilere dahil memurların isimlerini üye devletlere bildirecektir.
17 nci madde gereğince kararlaştırılmış bulunan Teşkilat memurları;
a) Resmi sıfatları ile ve salahiyetleri hududu içinde vakı yazılı ve sözlü beyanat ve fiilleri bakımından adli takibattan masum olacaklardır.
b) Muhaceret tahditleri ve yabancıların tescili formalitelerinde muadil derecedeki diplomatik personele bahşedilen muafiyetlerden, eşleri ve nezdlerinde mukim olup nafakaları kendilerine terettübeden yakın aile efradı ile birlikte aynen faydalanacaklardır;
c) Para ve Kambiyo tahditleri bakımından, muadil derecedeki diplomatik personele tanılan kolaylıklardan aynen faydalanacaklardır.
d) Milletlerarası buhranlarda, yurda iade edilmek hususunda muadil derecedeki diplomatik personele gösterilen kolaylıklardan, eşleri ile nezdlerinde mukim olup nafakaları kendilerine terettüp eden yakın aile efradı ile birlikte aynen faydalanırlar.
e) Vazifeye başlamak üzere ilk defa olarak ilgili memlekete muvasalatlarında ev eşyaları ile zati eşyalarını Gümrük Resminden muaf olarak ithal etmek ve vazifenin hitamında onları resimden muaf olarak ihraç etmek hakkını haiz alacaklardır. Her iki halde de bu hakkın istimali, hakkın kullanıldığı memleketin hükümetince lüzumlu görülecek şartlara tabidir.
f) Şahsi istimalleri için hususi motörlü vasıtalarını Gümrük Resminden muaf olarak muvakkaten ithal ve bilahara resimden muaf olarak ihraç eylemek hakkını haizdirler. Her iki halde de bu hakkın istimali, hakkın kullanıldığı memleketin hükümetince lüzumlu görülecek şartlara tabidir.
Teşkilatın icra sekreterine, Kuzey Atlantik Savunma İstihsal Koordinatörüne ve Nazır Yardımcıları Konseyi Başkanı ile üye devletler hükümetleri arasında müştereken karalaştırılacak mümasil derecedeki diger daimi memurlara, 18 inci ve 19 uncu maddelerde tasrih olunan muafiyetlerle imtiyazlara ilaveten, muadil derecedeki diplomatik personele tanınan imtiyazlarla muafiyetler bahşolunacaktır.
1. Teşkilatça görevlendirilmiş (18 inci ila 20 nci maddelerle istihdaf edilen memurlardan gayri) mütehassıslar, vazife ile bir üye devletin ülkesinde bulundukları esnada, vazifelerini layıkıyle ifa etmeleri için, aşağıdaki imtiyazlarla muafiyetlerden faydalanırlar.
2. Nazır Yardımcıları Konseyi Başkanı, bu maddenin şümulüne giren bütün mütehassısların isimlerini ilgili üye devletlere bildirecektir.
İşbu imtiyaz ve muafiyetler memur ve mütehassıslara şahsi istifadeleri için değil, teşkilatın nef’ine olarak bahşolunmuştur. Nazır yardımcıları konseyi başkanı, muafiyetin adaletin tecellisine engel olacağına ve onun kaldırılmasının Teşkilatın menfaatlerini haleldar etmiyeceğine kaani bulunduğu hallerde, herhangi bir memur veya mütehassısın masuniyetini kaldırmak hususunda hem hak ve hem de vazife sahibi olacaktır.
Yukarıdaki 18 inci 20 nci ve 21 inci maddeler ahkamı, hiçbir devleti işbu maddelerde derpiş olunan imtiyaz ve muafiyetleri kendi vatandaşlarına bahşetmekle mükellef kılmaz. Bu hükümden aşağıda zikredilen imtiyaz ve muafiyetler müstesnadır.
Kuzey Atlantik Andlaşması mucibince kurulmuş olan Milletlerarası Askeri Karargahların Statüsüne mütaallik Protokol’un
ilgili maddeleri
4 Nisan 1949 tarihinde Vaşington’da imzalanan Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf olan Devletler,
Kuzey Atlantik Andlaşması gereğince yapılacak hususi Anlaşmalarla ülkelerinde milletlerarası askeri karargahlar tesis edilebileceğini gözönünde tutarak, ve
Bu karargahlarla personellerinin Kuzey Atlantik Andlaşması sahası içindeki statüleri-ni t~yine istekli olarak,
Kuvvetlerinin statüsüne dair 19 Haziran 1951 tarihinde Londra’da imzalanan Sözleşmeye ek işbu Protokol üzerinde mutabık kalmışlardır.
Işbu Protokoldaki,
(a) ‘Sözleşme” tabiri ile, Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf olan Devletlerin, kuvvetlerinin statülerine dair olarak, 19 Haziran 1951 tarihinde Londra’da imzalamış oldukları Sözleşme;
(b) “Yüksek Karargah” tabiri ile, Müttefik Devletlerin Avrupa’daki Yüksek Karargahı; Atlantik Müttefik Başkomutanının Karargahı ve Kuzey Atlantik Andlaşması gereğince kurulmuş her hangi bir muadil Milletlerarası Askeri Karargah;
(c) “Müttefik Karargahı” tabiri ile herhangi bir Yüksek Karargah ve Kuzey Atlantik Andlaşması gereğince kurulmuş olup doğrudan doğruya bir Yüksek Karargaha tabi bulunan herhangi bir Milletlerarası Askeri Karargah;
(d) “Kuzey Atlantik Konseyi” tabiri ile, Kuzey Atlantik Andlaşmasının 9 uncu maddesi ile kurulmuş olan Konsey veya onun, namına harekete yetkili, herhangi bir tali uzvu kasdolunur.
Aşağıdaki hükümler mahfuz kalmak şartiyle, Sözleşme, bu Protokole Taraflardan birinin Kuzey Atlantik Andlaşması sahası içindeki ülkesinde bulunan Müttefik Karargahları ve bu karargahların, böyle bir ülkede resmi vazifeleri dolayısiyle bulunan askeri ve sivil personeli ve bu personelin, eşlerinin veya ana babalarının vazifeli olmaları dolayısiyle bu ülkede bulunan, Protokolün 3 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerindeki tariflere giren yakınları hakkında tatbik olunur.
1. Sözleşmenin bir Müttefik Karargahına tatbikı bakımından “kuvvet”, “sivil unsur” ve “yakın” tabirleri, Sözleşmenin neresinde geçerlerse geçsinler, şu manalara geleceklerdir:
(a) “Kuvvet” tabiri ile, Kuzey Atlantik Andlaşmasına dahil her hangi bir Devletin kara, deniz veya hava silahlı kuvvetlerine mensup olup bir Müttefik Karargahına bağlı personel kasıt olunur.
(b) “Sivil unsur” tabiri ile, tabiiyetsiz, yahut Andlaşmadan hariç herhangi bir Devletin veya kabul eden Devletin tebaası olmayan veya m0taden bu Devletin topraklarında oturmıyan ve,
(i) Müttefik Karargahına bağlı olarak Kuzey Atlantik Andlaşmasına dahil Devletlerden birinin silahlı servislerinde hizmetlendirilmiş olan, veya
(ii) Kuzey Atlantik Konseyince Müttefik Karargahlarında hizmetlendirilmeleri kararlaştırılacak olan sivil personel kategorilerine dahil şahıslar kasdolunur.
(c) “Yakın” tabiri ile, bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde tarif olunan bir kuvvet veya sivil unsur mensubunun eşi veyahut nafakası kuvvet veya sivil unsur mensubuna ait çocuklar kasdolunur.
2. Sözleşmenin II nci maddesinin, V inci maddesinin 2 nci fıkrasının, Vll nci maddesinin 10 uncu fıkrasının, lX uncu maddesinin 2 nci, 3 üncü, 4 üncü, 7 nci ve 8 inci fıkralarının ve Xlll üncü maddesinin tatbikatı için bir Müttefik KarargAhı, bir kuvvet addolunur.
Sözleşmenin, gönderen Devlete veya onun makamlarına, kuvvetleri veya sivil unsurları veya yakınları hakkında bahşettiği haklar veya tahmil ettiği mükellefiyetler, bir Müttefik Karargahı ve onun, işbu Protokolün 2 nci maddesi mucibince haklarında Sözleşmenin tatbik edildiği, personeli ve bunların yakınları bakımlarından aşağıdaki istisnalarla, ilgili Yüksek Karargaha ve ona karşı sorumlu makamlara tanılacak ve tahmil olunacaktır
(a) Sözleşmenin VII nci maddesiyle gönderen Devletin askeri makamlarına verilmiş olan cezai ve inzıbati kaza salahiyetini istimaı hakkı, ilgili şahsın, askeri kanunlarına tabi Olduğu Devletih - eğer böyle bir Devlet mevcutsa - askeri makamlarına tanınacaktır.
(b) Sözleşmenin II nci maddesi, ili üncü maddesinin 4 üncü fıkrası, VII nci maddesinin 5 (a) ve 6 (a) bentleri, VIII inci maddesinin 9 uncu ve 10 uncu fıkraları ve XIII üncü maddesi ile gönderen Devlete veya onun makamlarına tahmil olunan mükellefiyetler, hem Müttefik Karargaha, hem de silahlı servisleri veya silahlı servislerinin herhangi bir mensubu veya müstahdemi veya bu mensup veya müstahdemin yakınları bahse konu olan Devlete terettüp edecektir.
(c) Sözleşmenin III üncü maddesinin 2 la) ve 5 inci fıkralariyle XIV üncü maddesinin tatbikında, bir kuvvet mensupları veya onların yakınları bahse konu oldukları hallerde, kuvvet mensubu hangi Devletin silahlı kuvvetine ait ise o devlet “gönderen devlet” sayılacaktır. Sivil unsur mensuplarının veya onların yakınlarının mevzuubahis oldukları halde, sevil unsur mensubu hangi devletin – eğer böyle bir devlet mevcut – sa – silahlı servisinde istihdam ediyorsa o devlet “gönderen devlet” sayılacaktır.
d) Sözleşmenin VIII inci maddesinin 6 ncı ve 7 nci fıkraları gereğince Gönderen Devlete tahmil olunan mükellefiyetler, fiil veya ihmali tazminat talebine yol açmış olan şahıs hangi devletin silahlı servisine mensup ise o devlete, veya, bir sivil unsur mensubu bahse konu olduğu takdirde, onu silahlı servisinde hizmetlendirilmiş bulunan Devlete, böyle bir devlet mevcut değilse, ilgili şahsın mensubu olduğu müttefik karargahına terettüp eder.
VIII inci maddenin 8 inci fıkrası mücibince bir hakem tayini hususunda, gönderen devletin hakları hem ilgili müttefik karargahı tarafından hem de iş bu fıkra gereğince kendisine mükellefiyetler terettüp edebilecek devlet varsa onun tarafından kullanılır.
1. Müttefik Karargahlarının yerleşmesini, inşaatını, bakım ve faaliyetini kolaylaştırmak üzere, bu karargahlar, müşterek müdafaa uğrunda ve munhasıran kendi resmi istifadeleri için yaptıkları masraflara mütaallik resim ve vergilerden imkan nispetinde muaf tutulacaklardır. Bu bapta bir anlaşma akdi için Protokola Taraf olan her devlet kendi ülkesinde kurulu müttefik karargahları ile müzakerelere girişecektir.
2. Her müttefik karargahı, sözleşmenin XI inci maddesi ile bir kuvvete bahşedilen haklardan, aynı şartlar altında faydalanır.
3. Sözleşmenin XI inci maddesinin 5 inci ve 6 ncı fıkralarındaki hükümler, kabul eden devletin vatandaşlarına tatbik olunmıyacaktır; meğerki bu vatandaşlar, arazisinde bulunan devletten gayri işbu protokole taraf olan bir devletin silahlı servisine mensup bulunsunlar.
4. Bu maddedeki “resimler ve vergiler” tabiri, yapılan bir hizmet karşılığı olarak alınan resim ve harçlara şamil değildir.
1. Kuzey Atlantik Konseyinin kararı ile, bu protokolün veya sözleşmenin bütünü veya her hangi bir kısmı, Kuzey Atlantik, Andlaşması gereğince kurulmuş (işbu protokolün 1 inci maddesinin (b) ve (c ) fıkralarındaki tarifelere girmiyen) her hangi bir Milletlerarası Askeri Karargaha veya Milletlerarası Teşkilata tatbik olunabilir.
2. Avrupa Savunma Birliği teessüs ettiğinde, işbu Protokol, Kuzey Atlantik Konseyince tesbit edilecek tarihte ve şekilde, bir müttefik karargahına bağlı Avrupa Savunma Kuvvetlerinin personeli ile bu personelin yakınlarına da tatbik olunabilir.
1. Sözleşmenin XV ve XVII ila XX nci maddeleri işbu protokolün de ayrılmaz bir cüzü mesabesindedir; fakat şu şartla ki, işbu protokol sözleşmeden müstakil olarak o hükümlere tevfikan tadil, talik, tasdik, fesih ve temdit edilebilecek ve protokole iltihak olunabilecektir.
2. İşbu Protokol, kabul eden devlet ile bir yüksek karargah arasında yapılacak iki taraflı anlaşmalarla tamamlanabilir. Kabul eden devletin makamları ile bir yüksek karargah, işbu protokolün veya sözleşmenin o devletin tatbike karar vereceği her hangi bir hükmünün tasdikten önce idari tedbirlerle yürürlüğe konulması hususunda mutabık kalabilirler.
Bu hususları tasdiken, aşağıda imzaları bulunan Murahhaslar işbu Protokolü imzalamışlardır.
