T.C.
BAŞBAKANLIK
Gümrük Müsteşarlığı Gümrükler Kontrol Genel Müdürlüğü
Sayı : B.02.1.GÜM.08.08.00-010.05
Konu: Gümrük Genel Tebliği TIR İşlemleri (Seri No:1)
25.02.2011 / 03276 yazıda ilgi tutulmuştur.
19.01.2011 / 983
GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAŞMÜDÜRLÜĞÜNE
İlgi: a) 4/1/2011 tarihli ve 84 sayılı yazımız.
b) 13/1/2011 tarihli ve 692 sayılı yazımız.
Bilindiği üzere, 31/12/2010 tarihli ve 27802 (5. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği'nin (TIR İşlemleri) 4, 5, 6, 7, 8 ve 9 uncu maddeleri ile Geçici 1 inci maddesi 1/3/2011 tarihinde yürürlüğe girecek olup, diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Mezkur Tebliği ile düzenlenen hükümler ile bu hükümlerin uygulanması sırasında dikkat edilecek hususlar aşağıda belirtilmiştir:
1. Gümrük Kanununun 33 üncü maddesi gereğince, taşıtların seyredebileceği yollar Tebliğin 5 ve 6 No.lu ekleri ile belirlenmiştir.
2. 4 üncü madde ile; kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması ile ATS cihazının takılması hallerinde, yerli veya yabancı plakalı ayrımı yapılmaksızın serbest dolaşımda olmayan eşyayı taşıyan taşıtlar için Tebliğin söz konusu eklerinde belirlenmiş yollardan belli bir güzergâhın takip edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
3. 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen haller dışında, Tebliğin 5 ve 6 No.lu eklerinde belirlenen yollarda seyretmek koşuluyla, belli bir güzergâhın takip edilmesi zorunluluğu kaldırılmıştır.
4. 4 üncü madde uyarınca; Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen özel izin belgesi veya özel yük taşıma izin belgesinde bir güzergâh belirlenmesi halinde, bu güzergâh gümrük idaresi tarafından esas alınacak ve taşıtların bu güzergâhı izlemesi zorunlu olacaktır.
5. Güzergâh katetme süresini ihlal eden ve belirli bir güzergâhın izlenmesinin zorunlu tutulduğu durumlarda güzergâh ihlali yapan taşıtlar, 4 üncü madde gereğince fiziki kontrole tabi tutulacaklardır.
6. 6 ncı madde ile; güzergâhlar üzerinde bulunan TIR denetleme ve konaklama noktalarına uğrama zorunluluğu kaldırılmış olup, TIR sürücüleri, bu noktaların yanısıra güzergâh üzerindeki dinlenme tesislerinden de yararlanabilecektir. TIR denetleme ve konaklama noktalarına uğrama zorunluluğu kaldırıldığından, giriş gümrük idarelerinde denetleme belgesi verilmeyecek ve çıkış gümrük idareleri tarafından da bu belge talep edilmeyecektir.
7. 8 inci maddeye göre; kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması, gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması veya ATS cihazının takılması durumunda, güzergah katetme süresi olarak mümkün olan en kısa süre verilecektir.
Yukarıdaki 7 nci maddede yer alan hükümler, 1/3/2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olup, bu tarihe kadar yukarıda belirtilen hususlarla ilgili olarak, 01/03/2011 tarihi itibariyle yürürlükten kalkacak olan "Karayolu ile Uluslararası Eşya Taşıyan Araçların Seyir, Konaklama, Denetleme, Güvenlik ve Gümrük İşlemlerine Ait Yönetmelik” gereğince, 23/1/2002 tarihli ve 24649 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TIR Uygulama Tebliği hükümleri doğrultusunda işlem yapılmaya devam edilecektir.
8. 14 üncü madde ile; TIR Sözleşmesinde belirlenen şartları taşıyan panelvan ve kamyonetlerin de TIR karnesi himayesinde taşımacılık yapabilmesi mümkün hale getirilmiştir.
9. Taşıt onay belgesinin sahte olarak düzenlendiğinin ya da üzerinde tahrifat yapıldığının tespit edilmesi halinde, bu taşıta 6 ay süreyle taşıt onay belgesi düzenlenmemekte ve Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmakta idi.
18 inci maddede yapılan düzenleme ile; bu taşıtlar için ayrıca Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılacaktır. Taşıtta gizli bölme bulunduğunun tespit edilmesi halinde ise aynı madde uyarınca belge iptal edilecek ve yine Gümrük Kanununun 241 inci maddesi uyarınca işlem ifa edilecektir.
10. 19 uncu madde uyarınca, mümkün olması halinde, TIR karnesine Armonize Sistem Kodu yazılacaktır.
11. 27 ve 40 ıncı maddeler konusu, giriş ve çıkış gümrük idareleri tarafından taşıtların açılıp kontrol edilebileceği durumlarda; bu taşıtların muayenesi komisyon yerine muayene memuru tarafından yapılacaktır.
Ayrıca, mücbir sebep, olağanüstü haller veya haklı bir sebebin bulunması koşuluyla, taşıtın TIR karnesinde yer alan varış veya çıkış gümrük idaresinden başka bir gümrük idaresinde işlem görmesi halinde, Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca uygulanan para cezası 62 nci madde ile kaldırılmıştır. Bu durumda, mülga TIR Uygulama Tebliğinin 41 inci maddesine göre gümrük idare amiri, muayene ile görevli memur, görevli memur ve gümrük muhafaza idare amirinden oluşan dört kişilik bir heyet huzurunda yapılan eşyanın muayenesi de, yalnızca muayene memuru tarafından yapılacaktır.
12. TIR karnesinde, teslim tesellüm tutanağına göre eksiklik veya fazlalık tespit edilmesi durumunda, bu eksiklik veya fazlalığın nedeninin üç ay içinde belgelendirilmesi gerekmektedir. 34 üncü maddeye göre bu süre; talep edilmesi halinde üç ay, haklı sebebin varlığı halinde ise ayrıca bir ay daha uzatılacaktır.
13. 41 inci madde ile; varış/çıkış gümrük idarelerinde işlem görmüş Volet-2 yaprakları ve eklerinin giriş/hareket gümrük idarelerine gönderilme süresi 7 günden 15 güne çıkarılmıştır.
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirleri ise; antrepolarda bir gün içerisinde sonlandırdıkları TIR karnelerinin Volet-2 yaprakları ve eklerini bir bordro ekinde en geç 7 gün içerisinde antreponun bağlı bulunduğu gümrük idaresine göndereceklerdir.
Bu hükme uyulmaması halinde, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri hakkında her bir bordro için Gümrük Kanununun 241 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca işlem yapılacaktır.
14. TIR karnesi kapsamı eşyanın çıkış veya varış gümrük idaresinde işlem görmediği veya usulüne uygun işlem yapılmadığının anlaşılması ya da takibi gerektirir başka bir hususa rastlanılması halinde; TIR Sözleşmesinin 11 inci maddesi gereğince, gümrük idaresi tarafından, TIR karnesinin kabul edildiği tarihten itibaren 1 yıl içinde, TIR işlemini sonlandırma belgesinin usulsüz veya hile yolu ile temin edildiği durumlarda ise 2 yıl içinde karnenin ibra edilmeme durumunun kefil kuruluşa bildirilmesi gerekmektedir.
Kefil kuruluşa yapılan bu bildirim tarihinden itibaren üç ay içerisinde muhataplarca eşyanın yurt dışı edildiğinin veya varış gümrük idaresine boşaltıldığının Tebliğin 42 nci maddesinde belirtilen belgelerle kanıtlanamaması halinde yukarıda bahsi geçen bildirim tarihinden itibaren en geç iki yıl içinde, düzenlenen tahakkukun kefil kuruluşa tebliğ edilerek gümrük vergilerinin tahsilinin sağlanması gerekmektedir.
TIR karnesine ait vergilerin kefil kuruluştan tahsil edilebilmesi için bu sürelere uyulması zorunlu olduğundan, sürelere uyulup uyulmadığının kontrolü büyük önem arzetmektedir.
Bu itibarla, 45 inci madde ile; TIR karnesi takip işlemlerinin gümrük idareleri tarafından yerine getirilip getirilmediğinin kontrolünün sorumluluğu gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerine verilmiştir. Gümrük ve muhafaza başmüdürlükleri Tebliğ ile kendilerine verilen bu kontrol ve takip görevlerini düzenli olarak yapmak zorundadır.
Bu doğrultuda, ilgi (b) yazımız ile; Başmüdürlüğünüzce söz konusu kontrol işlemlerin yürütülmesi amacıyla, 2011 yılı tayin döneminde yer değişikliğine tabi olmayacak, GÜVAS üzerinden sorgulama yapabilecek, TIR işlemlerine vakıf, bağlantı gümrük idaresi sayısı ve iş yoğunluğuna göre yeterli sayıda Başmüdürlüğünüz personelin belirlenerek, kullanıcı kodu ve şifre verilmek üzere bilgilerinin Genel Müdürlüğümüze bildirilmesi istenilmiştir.
15. 55 inci maddeye göre; taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının TIR Sözleşmesine göre tespit edilen azami teminat tutarını (bugün itibariyle 50.000 $) aşmaması durumunda hiçbir şekilde memur refakati verilmeyecektir.
Taşınan eşyanın gümrük vergileri toplamının bu tutarı aşması halinde ise, kaçakçılık yapılacağına dair ihbar, istihbarat, kuvvetli şüphe bulunması veya gerek taşınan eşya gerekse taşıyıcı hakkında gümrük idarelerinde risk verilerinin mevcut olması durumlarında, öncelikle ATS cihazından yararlanılacak, ancak yeterli ATS cihazının bulunmaması halinde memur refakati verilecektir. Araçlara ATS cihazı takılması halinde ise hiçbir şekilde memur refakati verilmeyecektir.
16. 65 inci madde uyarınca; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununda belirlenen ağırlık ve boyutları aştığı tespit edilen ve bu ağırlık ve boyutları aştığı halde Ulaştırma Bakanlığı (Karayolları Genel Müdürlüğü) tarafından düzenlenmiş izin belgesi bulunmayan taşıtların ülkemize girişlerine izin verilmeyecektir.
17. 69 uncu madde ile; Kabahatler Kanunu hükümleri doğrultusunda, TIR karnelerinin gümrük idarelerinde saklanma süresi 5 yıldan 8 yıla çıkarılmıştır
18. Mülga TIR Uygulama Tebliğinin 51 inci maddesi ile düzenlenen ve TIR karnesinin arka yüzüne tatbik edilen ve taşıtın mülkiyet bilgilerinin yazılmasına yönelik kaşe uygulaması kaldırılmıştır.
Bilgileri ile 1 Seri No.lu Gümrük Genel Tebliği'nin (TIR İşlemleri) uygulanmasında yukarıda yer alan hususların dikkate alınması ve konu hakkında bağlantınız gümrük idarelerinin bilgilendirilmesini önemle rica ederim.
Haydar GÖÇER
Genel Müdür
DAĞITIM:
Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüklerine
