DANIŞTAY VERGİ DAVA DAİRELERİ K: 2004/38, E:2003/338 SAYILI,

26.03.2004 TARİHLİ KARARI

Temyiz Eden : ...

Vekili : Av. ...

Karşı Taraf : 1- Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı - ANKARA

2- Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına

Gıda Ürünleri İhtisas Gümrük Müdürlüğü - İSTANBUL

İstemin Özeti : Gümrükler Genel Müdürlüğünün 24.4.2000 gün ve 12475 sayılı işleminin iptali istemiyle dava açılmıştır.

Danıştay Yedinci Dairesi 28.7.2003 günlü ve E:2003/1975, K:2003/3910 sayılı kararıyla; davanın, Gümrükler Genel Müdürlüğünce, gümrükler başmüdürlüklerine gönderilen, bir gümrük müfettişince düzenlenen cevaplı raporda yer alan çay fiyatlarına ilişkin bilgilerden söz edilerek, bilgi edinilmesi ve söz konusu hususların mevzuat hükümleri çerçevesinde veri olarak göz önünde bulundurulması gerektiğine dair 24.4.2000 gün ve 12475 sayılı yazının iptali istemiyle açıldığı, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 24 üncü maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendi uyarınca bir idari davanın ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştayda görülebilmesi için idari davaya konu edilen idari işlemin düzenleyici nitelikte olması gerektiği, idare hukukunda düzenleyici işlemin, idarenin aynı durumda olan idare edilenler için bağlayıcı soyut hukuk kuralı koyan, yani normatif nitelikte olan tek yanlı tasarruflarına verilen ad olarak tanımlandığı, bu nitelikte olmayan, daha önce yürürlüğe konulan üst hukuk normunu yineleyen veya bu üst hukuk normunun nasıl anlaşılması gerektiği konusunda alt idari birimlere ya da idare edilenlere açıklamalar getiren idari tasaruflar hukuk düzeninde herhangi bir değişiklik oluşturmayacaklarından, idare edilenler yönünden bağlayıcı, dolayısıyla da düzenleyici olmadıkları, idarenin bu nitelikteki bir işleminin idari yargı denetimine tabi tutulmasının bu denetimin varlık nedenine uygun düşmeyeceği, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 4 üncü maddesinde yer alan hükme göre; gümrük vergisi mükellefleri bakımından kural koyucu nitelikteki idari metinlerin, tüzük, kararname ve yönetmelikle sınırlandırıldığı, gümrük idaresinin bu sayılanlar dışında kalan idari işlemlerinin kural koyması, dolayısıyla, gümrük vergisi mükelleflerini bağlayıcı nitelik kazanmasının hukuken olanaklı olmadığı, Gümrükler Genel Müdürlüğünün çay fiyatlarına ilişkin açıklamalar içeren dava konusu yazısı, Gümrük Kanununun yukarıda sözü edilen 4 üncü maddesinde sayılan düzenleyici nitelikteki idari işlemlerden olmadığından, idari davaya konu edilmesine yasal olanak bulunmadığı, gerekçesiyle davanın 2577 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenmeksizin reddine karar vermiştir.

Karar yükümlü kurum tarafından temyiz edilmiş, dava konusu edilen yazı dayanak alınarak, çok sayıda işlem yapıldığı ve herbiri için dava açmak zorunda kaldıkları ileri sürülerek bozulması istenmiştir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Gülsen BİŞKİN'in Düşüncesi : Dava konusu edilen yazının genel ve düzenleyici nitelikte olduğu sonucuna varıldığından işin esasının incelemek üzere kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Bilgin ARISAN'ın Düşüncesi : Gümrükler Genel Müdürlüğünün gümrükler başmüdürlüklerine gönderdiği ve Türkiyeye ithal edilen çayların ithal fiyatının 2,00 dolar/kg üzerinde olduğu ve çay ithalatında bu fiyatın veri olarak gözönünde bulundurulmasını bildiren 24.4.2000 tarihli işleminin iptali talebiyle açılan davayı, işlemin bağlayıcı ve düzenleyici nitelikte olmadığı gerekçesiyle incelemeden red eden Danıştay 7 inci Dairesi kararının temyizen incelenerek bozulması talep edilmektedir.

Türkiye'ye ithal edilen çayların ithal fiyatının 2,00 dolar/kg üzerinde olduğunu ve işlemlerin buna göre yapılmasını gümrükler baş müdürlüklerine bildiren Gümrükler Genel Müdürlüğü işlemi tabiidir ki düzenleyici, genel bir işlemdir. İşlemin isminin genelge olması, tamim olması, emir olması veya daha başka bir isim olması davanın mahiyetini değiştirmez. Nitekim bu genel düzenleyici işlem gereğince Türkiye'ye ithal edilen bütün çaylara gümrük vergisi ek tarhiyatı yapılmış ve bu sebeble çok sayıda Vergi Mahkemesinde seri halinde pek çok çay ithalinde gümrük vergisi ek tarhiyatı davası açılmış ve bu davalar sonunda verilen kararlar temyiz yolu ile Danıştay'a gelmiş ve Danıştay 7 inci Dairesince de karara bağlanmıştır. Danıştay 7 inci Dairesinin Esas No 2001/4441 Karar No 2002/4329 sayılı ve Esas No 2003/1266 Karar No 2003/4054 sayılı kararları bunlara birkaç örnektir.

Açıklanan sebeblerle temyizen incelenerek bozulması talep edilen Danıştay 7 inci Dairesi kararı 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile Gümrük Yönetmeliği ve Türkiyenin de katılmış olduğu GATT Anlaşması hükümleri ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu"nun 2 inci maddesi 1 inci fıkrasının 4577 sayılı Kanunla değişik A bendi amir hükmüne aykırı bulunduğundan temyiz talebinin kabulü ile Danıştay 7 inci Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Gümrükler Genel Müdürlüğünce, gümrükler başmüdürlüklerine gönderilen, bir gümrük müfettişince düzenlenen cevaplı raporda yer alan çay fiyatlarına ilişkin tespitlerden bilgi edinilmesi ve söz konusu hususların mevzuat çerçevesinde veri olarak gözönünde bulundurulması gerektiğine dair 24.4.2000 gün ve 12475 sayılı yazının iptali istemiyle açılan davanın, 2577 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelemeksizin reddi yolundaki, Danıştay Yedinci Daire kararı yükümlü şirket tarafından temyiz edilmiştir.

Dava konusu edilen Gümrükler Genel Müdürlüğünün 24.4.2000 gün ve 12475 sayılı yazısı, daha önce davacı şirketin başka ithalatları sebebiyle yapılan ek tahakkuklara vaki itirazlarının reddine dair işlemlerin de iptali istemiyle birlikte dava konusu edilip Danıştay Yedinci Dairesinin 16.1.2003 tarihinde vermiş olduğu kararlarla, davaların 24.4.2000 günlü ve 12475 sayılı işlemin iptali isteğine ilişkin kısmı, 2577 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (b) bendi uyarınca incelenmeksizin reddedilmiş ve kararların bu kısmı temyiz edilmeksizin kesinleşmiş, tahakkuka vaki itirazların reddine dair işlemlerin iptali isteğine ilişkin kısmının ise vergi mahkemesince incelenmesi gerektiği gerekçesiyle, 2577 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (a) bendi uyarınca dosyaların uyuşmazlığı çözmekle görevli ve yetkili vergi mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Gümrükler Genel Müdürlüğünün söz konusu 24.4.2000 gün ve 12475 sayılı yazısı daha önce davacı şirket tarafından dava konusu yapılıp, Danıştay Yedinci Dairesince incelenmeksizin reddedilmiş bulunduğundan ve bu kararların davacı tarafından temyiz edilmeyerek kesinleştiği anlaşıldığından, idari davaya konu edilemeyeceği yolunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan işleme karşı açılan bu davanın incelenmeksizin reddinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddine, 26.3.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.