DANIŞTAY YEDİNCİ DAİRE K: 2002/1626, E:2000/4986 SAYILI,

18.04.2002 TARİHLİ KARARI

Temyiz İsteminde Bulunan Taraflar:1-... Ltd.Şti.

Vekili :Av. ...

2-Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına... Gümrük Müdürlüğü

İstemin Özeti : Davacı Şirket adına tescilli 30.9.1998 gün ve 5982 sayılı gümrük giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın beyan olunan kıymetinin düşük bulunduğundan bahisle yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 65'inci maddesi ile bu madde ile atıfta bulunulan GATT'ın 7'nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma ve söz konusu anlaşmaya ilişkin Yönetmelik hükümleri açıklandıktan sonra, ithal eşyasının gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin FOB ihraç kıymeti olduğu; beyan edilen araç kıymetlerinin, kıymet araştırmasında sorulan, Türkiye Genel Dağıtıcısı Mercedes Benz Türk Anonim Şirketi tarafından gönderilen DATA (standart aksesuar dahil) kartlarındaki kıymete göre düşük olduğundan, tahakkukta yasaya aykırılık bulunmadığı; ancak, 2100 351 A529047 şasi numaralı araç için bildirilen kıymetten fazlasının tahakkuka esas alınmasının yerinde görülmediği ve DATA kartlarına göre 28.771.-Alman markı üzerinden tahakkuk yapılması gerektiği gerekçesiyle; dava konusu işlemin, 28.771.-Alman markına isabet eden kısmından fazlasının iptali; davanın, 28.711.-Alman markına ilişkin kısmının ise, reddi yolundaki ... Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının, davanın kısmen reddine ilişkin hüküm fıkrasının; beyannamelerin mahkeme tarafından dikkate alınmadığı, rakip firmanın bildirdiği fiyatların esas alınmasının kanuna aykırı olduğu öne sürülerek davacı tarafından; kısmen kabule ilişkin hüküm fıkrasının ise; ek tahakkukta kanuna aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davalı idare tarafında bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Davalı idare tarafından istemin reddi gerektiği savunulmuş, davacı tarafından savunma verilmemiştir.

Tetkik Hakimi Abidin İldeş'in Düşüncesi: Temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, taraflar temyiz istemleri reddedilerek kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Emel Cengiz'in Düşüncesi: Gümrük giriş müdürlüğünde tescilli beyanname kapsamı eşya kıymetinin düşük bulunması üzerine aynı gümrükte daha önce işlem gören aynı tip ve model otomobillerden en yüksek kıymeti olanın emsal alınması suretiyle yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işlemi kısmen iptal eden vergi mahkemesi kararı taraflarca temyiz edilmektedir.

1615 sayılı Gümrük Kanununun 3968 sayılı Kanunla değişik 65 inci maddesinde, ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymetinin, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümlerine göre tayin ve tespit olunacağı belirtilmiş, sözü edilen Anlaşmanın Bölüm I'de yer alan ‘Gümrük Kıymetine İlişkin Kurallar’ başlıklı 1'inci maddesinde, ‘İthal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Yani ithal ülkesine ihraç amacıyla yapılan satış sırasında ortaya çıkan ve 8'inc maddeye göre gerekli düzeltmelerin yapıldığı, gerçekte ödenen veya ödenecek fiyattır.’ denilmiş ve eşyanın satış bedelinin gümrük kıymetine esas alınabilmesi için gerekli koşullara yer verilmiştir. Anlaşmanın 2'inci maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendinde, 1'inci madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymetinin, aynı ithal ülkesine ihraç amacıyla satılan ve kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen, aynı eşyanın satış bedeli; 3'üncü maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendinde de, 1 ve 2'nci madde hükümlerine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymetinin, aynı ithal ülkesine ihraç amacıyla satılan ve kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen, benzer eşyanın satış bedeli olduğu belirtilerek, 5. 6 ve 7. maddelerde de, gümrük vergisine esas kıymetin tespitinde uygulanacak yöntemlere sırasıyla yer verilmiştir.

Anlaşmanın Ek I'ini oluşturan Yorum Notlarının 1 Nolu genel notunda ise, 1 ila 7'nci maddelerin (7'nci madde dahil), ithal eşyasının gümrük kıymetinin bu anlaşma hükümlerine göre nasıl belirleneceğini gösterdiği, kıymetin belirlenmesine ilişkin yöntemlerin uygulama sırasında göre sıralandığı, gümrük kıymetinin belirlenmesinde öncelikle uygulanacak yöntemin 1'inci maddede tanımlandığı, 2 nolu genel notta da, gümrük kıymetinin 1 inci madde hükümlerine göre belirlenmesi mümkün değilse, daha sonraki maddelerin gümrük kıymetinin belirlenmesinde kullanılabilecek madde bulununcaya kadar sırasıyla izlenmesi gerektiği, 4'üncü maddedeki istisnai hal dışında, bir maddeye göre belirlenemeyen gümrük kıymeti için kendisinden sonra gelen maddeye geçileceği açıklanmıştır.

Anlaşmanın 17.maddesi ile Anlaşmaya ek protokolün 7.paragrafını ve Gümrük Kıymet Teknik Komitesinin konuya ilişkin kararlarını göz önüne alan Gümrük Kıymeti Komitesince alınan kararlarla da; yapılan beyanla ilgili olarak ibraz edilen husus veya belgelerin gerçeklik veya doğruluğu konusunda şüpheleri bulunan gümrük idaresinin,beyan edilen kıymetin ithal eşyası için gerçekte ödenen veya ödenecek 8 inci madde hükümlerine göre düzeltilmiş toplam tutarı temsil ettiğini göstermek üzere ithalatçıdan belge ve diğer deliller de dahil,ilave bilgi talebinde bulunabileceği, bunun yerine getirilmemesi veya bilgi verilmesine karşılık gümrük idaresinin beyan edilen kıymetin gerçeklik veya doğruluğu konusundaki şüphelerinin sürmesi durumunda 11.madde hükümleri saklı kalmak koşuluyla,ithal eşyasının gümrük kıymetinin 1.madde hükümlerine göre belirlenemeyeceği,bu konudaki nihai kararın verilmesinden önce gümrük idaresinin ibraz edilen husus veya belgelerin gerçeklik veya doğruluğuna ilişkin şüphelerinin gerekçelerinin ithalatçıya bildirileceği,ithalatçının talebi üzerine bu bildiriminin yazılı olarak yapılacağı, ithalatçıya yanıt için makul bir süre tanınacağı,nihai kararını veren gümrük idaresinin ithalatçıya bu kararını ve gerekçelerini yazılı olarak bildireceği açıklanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden,davacı şirket tarafından ithal edilen eşyanın kıymetinin idarece düşük bulunması üzerine, gümrüğünce daha önce işlem gören aynı tip ve model otomobillerden en yüksek kıymeti olanın emsal alınarak fark gümrük vergi ve resimleri tahakkukunun yapıldığı anlaşılmıştır.

Yukarıda sözü edilen Anlaşmaya İlişkin Yöneteliğin 5.maddesinde,ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymetinin,bu yönetmeliğin 6 ila 12.maddelerinde yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanması yoluyla tayin ve tespit olunacağı,bir yönteme göre belirlenemeyen kıymet için izleyen yönteme geçileceği belirlendikten sonra,5.maddede ‘Satış Bedeli Yöntemi’ 7.maddede ‘Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi’, 8.maddede ‘Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi,9.maddede Satış Bedeli Yöntemlerinin Uygulanmasına İlişkin Esaslar’ 10.maddede İndirgeme Yöntemi, 11.maddesinde Hesaplanmış Kıymet Yöntemi, 12.maddesinde de ‘Son Yöntem’e ilişkin kurallar yer aldığından,idarece satış bedeli yöntemine göre eşyasının kıymeti yönünden yukarıda yazılı mevzuat uyarınca herhangi bir inceleme ve araştırmaya gidilmeden,sonraki aynı eşyanın satış bedeli yöntemine göre (ki eşyanın aynı olduğu tespitli değildir) eşya kıymetinin belirlenmesi suretiyle yapılan ek tahakkukta isabet bulunmamaktadır.

Bu durumda,dava konusu ek tahakkukunun iptali istemiyle açılan davanın kabulü gerekirken,vergi mahkemesince kısmen kabulü yerinde görülmemiştir.

Açıklanan nedenle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Temyiz başvuruları; davacı Şirket adına tescilli gümrük giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın beyan olunan kıymetinin düşük bulunduğundan bahisle yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davanın kısmen reddi, kısmen de dava konusu işlemin iptali yolunda vergi mahkemesince verilen kararın bozulması istemlerine ilişkindir.

Dosyanın incelenmesinden; davacı Şirket tarafından, ... Otomotiv İhtisas Gümrük Müdürlüğünde tescilli 30.9.1998 gün ve 5982 sayılı gümrük giriş beyannamesi kapsamında ithal edilen sekiz adet Mercedes marka otomobilin gümrük vergisine esas kıymetinin 385.450.-Alman Markı olarak beyan edildiği, ithale konu otomobillerin gerçek kıymetinin 417.505.-Alman markı olduğunun Mercedes Benz Türk Anonim Şirketinden sağlanan DATA kart (standart aksesuar dahil) bilgilerine istinaden saptandığı belirtilerek uyuşmazlık konusu ek tahakkukun yapıldığı; ek tahakkuka vaki itirazın reddine ilişkin işlemin tesis edildiği anlaşılmıştır.

1615 sayılı Gümrük Kanununun 3968 sayılı Kanunla değişik 65'inci maddesinde, ‘ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması hükümlerine göre tayin ve tespit olunur. Şu kadar ki, Anlaşmanın 8'inci maddesinin 2'nci fıkrasında belirtilen unsurlar bu kıymete dahil edilir.’ hükmü yer almıştır.

Söz konusu anlaşmanın Bölüm I'de yer alan Gümrük Kıymetine İlişkin Kurallar başlıklı 1'inci maddesinde, ithal eşyanın gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Yani ithal ülkesine hraç amacıyla yapılan satış sırasında ortaya çıkan ve 8'inci maddeye göre gerekli düzeltmelerin yapıldığı, gerçekte ödenen veya ödenecek fiyattır denilmiş ve eşyanın satış bedelinin, gümrük kıymetine esas alınabilmesi için gerekli koşullar belirtilmiştir. Yine anlaşmanın 2, 3, 5, 6 ve 7'nci maddelerinde de, gümrük vergisine esas kıymetin tespitinde uygulanacak yöntemlere sırasıyla yer verilmiştir.

Anlaşmanın Ek I'ini oluşturan Yorum Notlarının 1 Nolu genel notunda ise, 1 ila 7'nci maddelerin, ithal eşyanın gümrük kıymetinin bu anlaşma hükümlerine göre nasıl belirleneceğini gösterdiği, kıymetin belirlenmesine ilişkin yöntemlerin uygulama sırasına göre sıralandığı, gümrük kıymetinin belirlenmesinde öncelikle uygulanacak yöntemin 1'inci maddede tanımlandığı, 2 Nolu genel notta da, gümrük kıymetinin 1'inci madde hükümlerine göre belirlenmesi mümkün değilse, daha sonraki maddelerin gümrük kıymetinin belirlenmesinde kullanılabilecek madde bulununcaya kadar sırasıyla izlenmesi gerektiği, 4'üncü maddedeki istisnai hal dışında, bir maddeye göre belinlenemeyen gümrük kıymeti için kendisinden sonra gelen maddeye geçileceği açıklanmıştır.

Aynı Anlaşmanın 17'nci maddesinde, bu anlaşmada yer alan hiçbir hükmün, gümrük idaresinin gümrük kıymetinin belirlenmesi ile ilgili olarak ibraz edilen tutanak, belge veya beyannamenin gerçeklik veya doğruluğunu araştırma hakkını sınırlamayacağı veya bu hakkı tartışma konusu haline getirecek şekilde yorumlanamayacağı belirtilmiştir.

Olayda, davacı Şirketin gümrük vergisine esas olmak üzere gümrük idaresine ibraz ettiği faturaların, ithale konu eşyaların gerçek değerini içermediği ve sahte olduğu gümrük idaresi tarafından kanıtlanmadıkça, yukarıda anılan Anlaşma hükümleri uyarınca satış bedeline itibar edilmesinin zorunlu olmasının sebebiyle, kıymet araştırması yoluyla tahakkuk yapılamayacağından, mahkeme kararının, davanın reddine ilişkin hüküm fıkrasında yasal isabet görülmemiştir.

Açıklanan nedenle, davacının temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının yukarıda hukuka aykırılığı açıklanan, hüküm fıkrasının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alıncağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına; davalı idarenin temyiz isteminin ise reddine, 18.4.2002 gününde oybirliği ile karar verildi.