DANIŞTAY YEDİNCİ DAİRE K: 2001/3361, E:2001/1202 SAYILI,

01.11.2001 TARİHLİ KARARI

Temyiz İsteminde Bulunan: Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı

Karşı Taraf : ... Nakliyat ve Dış Ticaret Limited Şirketi

Vekili : Av. ...

İstemin Özeti: Türközü Gümrüğünden Erenköy Gümrüğüne gitmek üzere yurda giriş yapan TIR karneli taşıtın çıkışının yapılmadığının tespiti üzerine karne sahibi Şirket adına yapılan gümrük vergi ve resimleri tahakkukuna vaki itirazın reddine dair işlemi; dosyanın incelenmesinden, davacı Şirketin nakliyesini üstlendiği eşyayı taşıyan kamyonun çıkış gümrüğüne giderken, eşyanın sahibi Alper Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin yetkilileri tarafından, şoför ikna edilerek aracın güzergahının değiştirildiğinin ve Alaplı'ya götürüldüğünün, şoför tarafından Bolu Emniyet Müdürlüğüne bildirilmesi üzerine, şirketin deposuna yapılan baskında, eşyanın bulunamadığının ve yurt dışı da edilmediğinin tespiti üzerine, gümrük vergi ve resimlerinin davacı şirketten istenildiğinin anlaşıldığı; buna göre şoförü tarafından yetkili mercilere zamanında haber verildiğinden, eşyanın yurt dışına çıkarılmamasında davacı Şirketin herhangi bir kusurunun olmadığı sonucuna varıldığından, davacı Şirket adına tesis edilen işlemde yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle iptal eden Ankara Dördüncü Vergi Mahkemesinin 16.11.2000 gün ve E:1998/614; K:2000/804 sayılı kararının; TIR karnesi kapsamında ithal edilen eşyanın yurt dışı edilmediğinin tespiti üzerine, karne sahibinden gümrük vergi ve resimlerinin istenmesinin yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Tetkik Hakimi Nazlı Yanıkdemir'in Düşüncesi: Temyiz başvurusu; Türközü Gümrüğünden Erenköy Gümrüğüne gitmek üzere yurda giriş yapan TIR karneli taşıtın Erenköy Gümrüğünden çıkışının yapılmadığının tespiti üzerine karne sahibi adına yapılan gümrük vergi ve resimlerine vaki itirazı reddeden işlemin iptali istemiyle açılan davayı kabul eden kararın bozulması istemine ilişkindir.

TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesinin 8'inci maddesinin 7'nci fıkrasında, bu maddenin birinci ve ikinci paragrafında anılan tutarların ödenmesi gerekli hale geldiğinde, yetkili makamların, mümkün olduğu ölçüde, kefil kuruluşdan ödeme isteğinde bulunmadan önce doğrudan doğruya sorumlu kişi veya kişilere başvuracağı, hükmü yer almış bulunmaktadır.

Olayda da, TIR karnesi sahibinin, yurda girişini yaptığı eşyayı yurt dışı etmediği ve sözleşme hükümlerinin gereğini yerine getirmediği hususları, dosyanın içindeki bilgi ve belgelerin incelenmesinden anlaşılmış olup, davacı Şirket adına ek gümrük vergi ve resimleri tahakkukunda yasal isabetsizlik görülmemiştir.

Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Bilgin Arısan'ın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49'uncu maddesinin 1'inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp, vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.

Açıklanan nedenle, temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Dosyanın incelenmesinden; Türközü Gümrüğünden Erenköy Gümrüğüne gitmek üzere yurda giriş yapan TIR karneli taşıtın, karne kapsamı eşyayı yurt dışı etmediğinin anlaşılması üzerine; araç sürücüsünün, söz konusu eşyaların, Zonguldak ili Alaplı ilçesi sınırları içinde maruz kaldığı soygun dolayısıyla yurt dışı edilemediğini bildirmesine karşın, bu hususu tevsik edici herhangi bir belge ibraz edememesi nedeniyle aracın çıkışına izin verilmeyerek, eşyaya ilişkin gümrük vergi ve resimleri tahakkukunun 26.5.1998 tarihinde davacı Şirkete tebliğ edildiği; itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada, eşyanın sahibi tarafından çalınmasında TIR Karnesi sahibi davacı Şirketin kusurunun bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptal edildiği anlaşılmaktadır.

TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesinin (TIR Sözleşmesi) 8'inci maddesinin 1'inci fıkrasında, TIR işlemleri ile ilgili olarak bir yolsuzluğun tespit edildiği ülkedeki gümrük kanunlarına ve yönetmeliklerine göre ödenmesi gereken ithal veya ihraç vergi ve resimleri ile bunlara ilişkin gecikme faizlerini kefil kuruluşun ödeyeceği; kuruluşun, yukarıda zikredilen şahıslardan tahsil edilecek paraların ödenmesinden, bu şahıslarla müştereken ve müteselsilen mesul olduğu; 7'nci fıkrasında, maddenin birinci ve ikinci paragraflarında anılan tutarların ödenmesi gerekli hale geldiğinde, yetkili makamların mümkün olduğu ölçüde, kefil kuruluştan ödeme isteğinde bulunmadan önce, doğrudan doğruya sorumlu kişi veya kişilere başvurmaları gerektiği, 20'nci maddesinde, gümrük makamlarının, kendi ülkeleri içindeki yolculuklar için bir süre sınırlaması koyabilecekleri gibi, karayolu taşıtlarının, taşıt dizilerinin veya konteynerlerin belirli bir yol takip etmelerini de isteyebileceği, 41'inci maddesinde de, TIR Karnesi manifestosunda belirlenen eşyanın kaza veya zorunlu nedenlerle tahribe uğradığı veya yerine konmayacak bir şekilde kaybolduğu veya tabiatı icabı eksildiği hususu Gümrük makamlarını tatmin edecek şekilde ispatlandığı takdirde, normal olarak ödenmesi gereken vergi ve resimlerin istenmeyeceği açıklanmıştır.

TIR Sözleşmesinin, yukarıda değinilen hükümlerinde TIR Karnesi kapsamında yurda giriş yapan eşyanın, hareket ve varış noktasındaki güzergahının gümrük idaresince belirleneceği, yurt dışı edilmeyen eşyalardan kaza veya zorunlu sebeplerle tahribe uğradığı veya yerine konmayacak şekilde kaybolduğu takdirde, eşyaya ilişkin vergilerin aranmayacağı belirtilmiş olup, eşyanın belirtilen haller dışındaki bir sebepten dolayı yurt dışı edilmemesi hallerinde, bunlara ilişkin vergi ve resimlerin kefil kuruluşla birlikte, karne sahibi asıl sorumlu firmadan da istenilebileceği öngörülmüştür.

Olayda, TIR Karnesi kapsamı eşyanın, aracın güzergahı değiştirilerek götürüldüğü Zonguldak ili Alaplı ilçesinde soyulması sebebiyle, yurt dışı edilemediği ihtilafsızdır. Aracın güzergahının değiştirilmesi, gümrük idaresinin bilgisi dışında gerçekleştirilmiş bulunduğundan; anılan olaya, zorunlu sebep olarak bakılması olanaklı değildir. Her ne kadar, güzergah değişikliği, şoför tarafından Bolu Emniyet Müdürlüğüne haber verilmiş ise de; yetkisiz makama yapılan bu ihbarın, taşıyıcı firmanın sorumluluğunu kaldırıcı etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla; davacı Şirketin, TIR sözleşmesinin yukarıda açıklanan 7'nci maddesi uyarınca takibinde isabetsizlik bulunmadığından; aksi yolda verilen temyize konu kararda hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 1.11.2001 gününde oybirliği ile karar verildi.