T.C. DANIŞTAY YEDİNCİ DAİRE

09.04.1997 TARİLLİ ESAS NO: 1996/3568 KARAR NO:1997/1516

Özet: Ayçiçeği tohumundan ham yağ elde edilmesinden arta kalan küspelerin 23.06 pozisyonunda vergilendirilmesi gerekeceği

... Gar Gümrük Müdürlüğünde tescilli ... tarih ve ... sayılı beyanname ile ... tarife ve istatistik pozisyonunda beyan ve ithal edilen ayçiçeği tohumu küspesinin, ... tarife ve istatistik pozisyonuna girdiğinden bahisle yükümlü şirket adına yapılan ek tahakkukun kaldırılması istemiyle açılan davayı; Gümrük Giriş Tarife Cetveli İzahnamesinin 23.06 pozisyon notunda, bu pozisyonun, 23.04 ve 23.05 pozisyonlarında yer alanlar hariç olmak üzere, yağlı tohumlardan, yağlı meyvelerden ve hububat tohumlarının çoğalan hücrelerinden çözücüler aracılığıyla veya prese edilmek suretiyle veya satrifüj vasıtasıyla yağ üretilmesinden arta kalan sıvı yağ tortularını ve diğer katı artıklarını kapsayacağının belirtildiği, İzahnamenin 12.08 pozisyon notunda ise, bu pozisyonun 12.01 ila 12.07 pozisyonlarında yer alan yağlı tohumların ve meyvelerin öğütülmesiyle elde edilen yağı alınmamış veya kısmen yağı alınmış unları ve küspeleri kapsadığının, ayrıca kendi orijinal yağlarıyla yağı yükseltilmiş un ve küspelerin de bu pozisyonda yer alacağının, yağı alınmış un ve küspelerin bu pozisyona dahil olmadığının, 12 numaralı faslın 2 nolu notunda da, 12.08 pozisyonunun sadece yağı alınmamış un ve küspelere değil, aynı zamanda kısmen yağı alınmış veya kısmen ya da tamamen kendi orijinal yağı yükseltilmiş un ve küspelere de uygulanacağının, bununla beraber, bu pozisyonun 23.04 ila 23.06 pozisyonlarındaki artıklara uygulanmayacağının, faslın genel açıklamalar bölümünün son paragrafında da, yağlı tohumların veya meyvelerin yağ üretiminden sonra kalan artıkların (yağı alınmış un ve küspeler dahil) bu pozisyonlarda yer almayacağının açıklandığı, öte yandan Türk Standartları Enstitüsünün TS 316 nolu "ayçiçek tohumu küspesi" standartının Kasım 1994 tadilatında, küspenin ekstraksiyon tipinde azami %1,6 ile %2,5 ekspeller tipinde azami %6 ve adi pres tipinde de azami %9 oranında yağ bulunacağının belirtildiği, bu durumda, bir ayçiçeği tohumu küspesinin 23.06 pozisyonunda değerlendirilebilmesi için, küspenin bu pozisyon notunda belirtilen işleme tekniklerine uygun oranda yağ içermesi gerektiği, bu oranları aşan ve teknolojik yöntemlerle yeniden yağ çıkarılabilecek küspenin ise, kısmen yağı alınmış veya kısmen ya da tamamen kendi orijinal yağı yükseltilmiş küspe kabul edilerek 12.08 pozisyonunda değerlendirilmesi icap ettiği, olayda, ithal edilen küspenin, yükümlü şirketin kendi beyanına göre %20'ye yakın yağ içerdiği, ancak, bu oranın 23.06 pozisyon notunda zikredilen işleme teknikleri ile uyuşmadığı gibi, ithal edilen küspenin ekstraksiyon yöntemiyle yeniden yağ elde etmekte kullanıldığı anlaşılmakla, söz konusu küspenin 1208.90.00 tarife ve istatistik pozisyonunda değerlendirilmesinde isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Edirne Vergi Mahkemesinin 10.9.1996 gün ve 1996/334 sayılı kararının; Gümrükler Genel Müdürlüğünce de ithal konusu küspenin 23.06 pozisyonunda değerlendirilmesi gerektiğinin kabul edildiği, TSE standartının karara esas alınmasının hatalı olduğu, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Dünya Gümrük Örgütünce, pozisyon tespitinde küspedeki yağ oranının değil, işleme tekniğinin önemli olduğunun belirtildiği ileri sürülerek bozulması ve duruşma yapılması istenilmektedir.

Uyuşmazlık, yükümlü şirket tarafından ithal edilen pellet halinde ayçiçeği tohumu küspesinin, bitkisel katı veya sıvı yağların üretiminden arta kalan küspe olarak 2306.30.00 tarife ve istatistik pozisyonunda mı, yoksa yağlı tohum ve meyvaların un ve küspelerinden diğerleri olarak 1208.90.00 tarife ve istatistik pozisyonunda mı vergiye tabi tutulacağına ilişkin bulunmaktadır.

1615 sayılı Gümrük Kanununun 4 üncü maddesinde, gümrük vergisinin, 3 üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan gümrük giriş tarife cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı, 180 inci maddesinin son fıkrasında, Bakanlıkça hazırlanan Gümrük Giriş Tarife Cetveli İzahnamesi ile eşya fihristinin idari ve kazai uygulamada esas tutulacağı hükme bağlanmıştır.

Olayda, beyannamenin tescil tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetveli İzahnamesinin, "bitkisel katı veya sıvı yağların üretiminden (23.04 ve 23.05 pozisyonundakiler hariç) arta kalan küspe ve diğer katı artıklar (öğütülmüş veya pellet halinde olsun olmasın)" başlıklı 23.06 pozisyonunun açıklama notunda, bu pozisyonun, 23.04 veya 23.05 pozisyonlarında yer alanlar hariç olmak üzere, yağlı tohumlardan, yağlı meyvelerden ve hububat tohumlarının asıl çoğalan hücrelerinden (germlerinden) çözücüler aracılığıyla veya prese edilmek suretiyle veya santrifüj vasıtasıyla yağ üretilmesinden arta kalan sıvı yağ tortularını ve diğer katı artıkları kapsadığı; "yağlı tohum ve meyvelerin un ve küspeleri (hardal hariç)" başlıklı 12.08 pozisyonunun açıklama notunda da, bu pozisyonun, 12.01 ila 12.07 pozisyonlarında yer alan yağlı tohumların ve meyvelerin öğütülmesiyle elde edilen, yağı alınmamış veya kısmen yağı alınmış unları ve küspeleri kapsadığı, ayrıca, kendi orijinal yağlarıyla yağı yükseltilmiş unlar ve küspelerin de bu pozisyonda yer aldığı, bu pozisyonun 23.04 ila 23. 06 pozisyonlarındaki artıklara uygulanmayacağı açıklanmıştır.

Görüldüğü üzere, İzahnamede, küspelere uygulanacak pozisyonun tespitinde küspedeki yağ oranı değil, küspenin elde edildiği yağlı tohumlardan bitkisel katı veya sıvı yağ üretilip üretilmediği ana kriter olarak benimsenmiştir. Buna göre, yağlı tohum ve meyvelerin (yağ elde etmek amacıyla olmaksızın) yalnızca öğütülmesi veya parçalanması suretiyle elde edilen küspelere 12.08; yağlı, tohumlardan çözücüler aracılığıyla veya prese edilmek suretiyle veya santrifüj vasıtısıyla bitkisel yağ çıkartılmasından arta kalan küspelere ise 23.06 pozisyonunun uygulanması icap etmektedir.

Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketçe Bulgaristan'dan ithal edilen küspenin, ayçiçeği tohumundan, prese edilmek suretiyle ham yağ çıkartılmasından sonra kalan küspe olduğu anlaşılmakla, söz konusu küspenin beyan edildiği gibi 23.06.30.00 tarife ve istatistik pozisyonunda vergilendirilmesi gerektiği sonucuna varılmaktadır.

Kaldı ki, benzer uyuşmazlıklara ilişkin olarak, miktar itibarıyla yetkisine giren itirazlar hakkında Gümrükler Genel Müdürlüğünce, Dünya Gümrük Örgütü Nomanklatür ve Tarife Komitesinin 19.7.1996 tarih ve 96.N.1054-H/F1 sayılı yazısında yer alan, 12.08 sayılı pozisyonunun kapsadığı un ve küspelerin genellikle yağlı tohum ve meyvelerin öğütülmesi veya parçalanmasıyla elde edildiği, 23.06 pozisyonunun ise, yağlı tohumlardan solventlerle ya da bir pres veya santrifüj vasıtasıyla yağ üretiminden arta kalan yağlı küspeleri kapsadığı, yağlı tohumların küspesinin sınıflandırılmasının, yağ elde edilip edilmediğine bağlı olduğu, yağ elde edilmemişse ya da tekrar yağ ilave edilmişse 12.08; yağ elde edilmesinden arta kalan, yani yağı alınmış küspe ve yağlı küspenin ise 23.06 pozisyonunda sınıflandırılacağı yolundaki görüşü doğrultusunda, vaki itirazların kabulü ile ithal konusu eşyanın 23.06 pozisyonunda vergilendirilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına, karar verildi. (MT/ES)

Kaynak; http://www.danistay.gov.tr/kerisim/ozet.jsp?ozet=metin&dokid=11462