Tasarruflu Yazılar 1

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

5 AĞUSTOS 1996

B.02.2.TCM.0.07.00.02-10- 117926

No: 96/2

OSMANLI BANKASI A.Ş.

80000 Karaköy-İSTANBUL

Bilindiği üzere, 22.07.1996 tarih, 22704 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında 17 No.lu Tebliğ ile 12.05.1988 tarih, 88/12944 sayılı Kararnameye ilişkin 6 No.lu Tebliğin bazı maddeleri değiştirilmiştir.

Buna göre,

1- İthalatın, kabul kredili, mal mukabili ve vadeli akreditif ödeme şekillerine göre yapılması halinde söz konusu olan kredi işlemlerine % 6 oranında fon kesintisi getirilmiştir. Bu fon kesintisi, Gümrük beyannamesinde belirtilen teslim şekline göre ithalat değerine eşit olan kredi tutarı üzerinden (Örneğin, teslim şekli FOB ise, FOB bedel üzerinden, teslim şekli CIF ise CIF bedel üzerinden), fon kesintisinin yatırıldığı tarihteki Resmi Gazete’de yayımlanan gösterge niteliğindeki Bankamız döviz alış kuru esas alınarak bulunacak Türk lirası karşılığının % 6’sı olarak hesaplanacak ve fiili ithal tarihinden önceki herhangi bir tarihte, bir bankaya veya özel finans kurumuna yatırılacaktır. Bankaca veya özel finans kurumunca, ithalatçıya fonun yatırıldığına ilişkin bir makbuz verilecek ve söz konusu makbuzun üzerinde fonun hangi tutar (matrah) üzerinden alındığı yazılacaktır. Gümrük İdarelerince makbuz aslının kendilerine ibraz edilmesi halinde malın Gümrükten çekilmesine izin verilecektir.

İthalat işleminin akreditif, peşin ödeme, vesaik mukabili, bağlı muamele ödeme şeklinde yapılması halinde gümrük idareleri, ödeme şekline göre, Döviz Satım Belgesi Türk Parası Transfer Belgesi, Bağlı Muamele İzin Belgesi, ithalat bedelinin döviz tevdiat hesabından ödendiğine dair bankaca verilmiş bir yazının varlığını arayacaklardır. İlgili Döviz Satım Belgesi ve Türk Parası Transfer Belgesinde veya bankaca ithalat bedelinin döviz tevdiat hesabından ödendiğine dair yazıda, döviz satışının veya transferin ilgili olduğu ithalatın ödeme şeklinin belirtilmesi gerekmektedir.

Diğer bir ifade ile, malların gümrükten çekilebilmesi için mutlaka gümrük idarelerine Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu alındı makbuzu veya ödemeyi tevsik edici belgelerden birisinin ibrazı zorunludur.

2- Açılmış bir akreditif işleminde, bedelin bir kısmının malların özelliği nedeniyle geçici veya kati kabulünü veya montajını veya çalışır vaziyette teslim alınmasını veya değerinin ihtiva ettiği evsafa göre tesbit edilmesini veya benzeri hallerin meydana gelmesini müteakip, sözleşmede belirtilen süre içinde müracaat edilmek kaydıyla, Türk Parası Transfer Belgesi veya Döviz Satım Belgesi düzenlenerek transfer yapılması, akreditif şartları arasında olduğu durumlarda, bu tür akreditifler vadeli akreditif olarak değerlendirilmediğinden fon kesintisine tabi bulunmamaktadır. Ancak bu tür bir işlemde Firmaca, ithalatın vadesiz olduğunu gösterir bir belge ibraz edilmeyeceğinden, ithalatın ödeme şeklinin bu tür bir akreditif olduğunun belirtilmesi halinde, gümrük idarelerince bu şartı gösterir sözleşme metni aranacaktır.

3- İhracatı Teşvik Belgesi veya Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında yapılan mal mukabili, kabul kredili ve vadeli akreditif şekline göre yapılan ithalatla ilgili krediler, karşılığında taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilme şartına bağlı olarak fon kesintisi istisnası kapsamına alınmıştır. Dahilde İşleme İzin Belgesinde taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilememesi halinde, İhracatçı Birliklerince Gümrük Müsteşarlığı’na bildirilen ithalat işlemlerinde, başta alınmayan fon kesintileri fiili ithal tarihindeki kur üzerinden bulunacak ithalat tutarı esas alınarak hesaplanacak ve cezai faizi ile birlikte 7 gün içinde Fon’a yatırılması için ilgili firmaya Gümrük Teşkilatınca bildirimde bulunulacaktır. Firmaca söz konusu tutarların Fon’a yatırılmaması halinde, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun gereğince işlem yapılmak üzere, firmanın bağlı bulunduğu Vergi Dairesine bildirimde bulunulacaktır.

4- Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından ihracatın finansmanı için sağlayacağı krediler fon kesintisi istisnası kapsamında olup, prefinansman kredileri de bu kapsamda bir kredi olduğundan, prefinansman kredilerinin Tebliğde ayrıca belirtilmesine gerek görülmemiştir. Bu nedenle prefinansman kredilerinde istisnanın devam ettiği tabiidir.

5- Türkiye’de faaliyet gösteren bankoların yurt dışındaki bankalar veya kendi şubeleri adına yurt içinden kabul ettikleri mevduat veya Türkiye’deki kişilerin yurt dışı bankalara veya şubelere gönderecekleri havalelerle karşılıklı olarak, yurt dışı banka veya şube tarafından Türkiye’deki banka nezdinde açılan mevduat hesapları ile yurt dışındaki banka veya şubeden Türkiye’ye gönderilen havaleler kredi olarak mütalaa edilecek ve vadesine bakılmaksızın fon kesintisine tabi tutulacaktır. Diğer bir ifade ile, Türkiye kaynaklı fonların yurt dışında kurulu bir banka veya şube kullanılarak, önce yurt dışına çıkarılması ve daha sonra tekrar yurda getirilmesi şeklinde işleyen “fiduciary” işlemlerden vadesine bakılmaksızın fon kesintisi yapılacaktır. Garanti verilerek veya verilmeksizin aracılık edilen bu tür kredilerin işlemleri yapan bankalar tarafından dikkatlice kontrol edilmesi gerekli olup, bankaların başlangıçta veya yapılan denetimler sonucunda gereksiz yere ceza ödememeleri için, yapmış oldukları bu tür işlemlerde fon kesintisi yapılmasına gereken özeni göstermeleri gerekmektedir.

“fiduciary” işlemler, lehdarın bir banka olması halinde, bankaların yurt dışından sağladığı kredi olarak lehdarın bankalar dışında Türkiye’de yerleşik kişi olması halinde ise, bankalar dışında Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından sağladıkları kredi olarak fon kesintisine tabi tutulacaktır.

Bunun dışındaki, yurt dışındaki kişilerin bankalar aracılığı ile Türkiye’de yerleşik kişilere usulüne uygun olarak gönderdikleri havalelerin fiduciray işlem kapsamına girmediği tabiidir.

6- 30.11.1995 tarihli talimatımızla fon kesintisine tabi olduğu bildirilen, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara ilişkin 95-32/13 sayılı Tebliğ çerçevesinde kullandırılan altın kredileri; İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Takas ve Saklama Bankası A.Ş. nezdinde kurulan Borsa Para Piyasası işlemleri; fiduciray işlemler hariç olmak üzere, bankalarca yurt dışından sağlanan ortalama vadesi enaz 1 yıl olan ve bankalar dışında Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından sağladıkları ortalama vadesi enaz 2 yıl olan döviz kredileri Fon’a kesinti yapılmayacak krediler içerisine dahil edilmiştir. Ortalama vade, anapara ödemelerinin ödeme tarihlerine göre ağırlıklı ortalamasının alınması suretiyle hesaplanacaktır. Diğer bir anlatımla, kredinin geri ödenen anapara taksitleri kullanımda kalma süreleri ile ağırlıklandırılacak ve bu tutar kredi toplamına bölünecektir. Ortalama vadenin hesaplanmasına ilişkin örnek ilişikte gönderilmektedir. Ortalama vadesi bankalar için 1 yıl bankalar dışında Türkiye’de yerleşik kişiler için 2 yıldan kısa vadeli kredilerden 17 No.lu Tebliğin yayımı tarihinden önce olduğu gibi fon kesintisi alınmaya devam olunacaktır.

7- Ayrıca;

a- Petrol (petrol ürünleri dahil), gübre, gübre hammaddesi, buğday, arpa ithalatının finansmanı amacıyla kullanılan krediler ile bu malların vadeli ithalatı, (Petrol ve petrol ürünleri ile gübre ve gübre hammaddesine ilişkin listeler 29.03.1996 tarih, 96/1 sayılı talimatımız ekinde gönderilmiştir.)

b- İlgili Kanun hükümlerine göre işlemleri fonlardan muaf tutulan Kurum ve Kuruluşlar ile Hazine ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın aldığı krediler ve vadeli ithalat işlemleri,

c- T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ile Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu’nun kullandıkları krediler ve vadeli ithalat işlemleri (Müessese, teşebbüs ve iştirakleri hariç),

d- Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan vadeli ithalat ve bu belge kapsamında kullanılan krediler,

fon kesintisinden muaf tutulacaktır.

Bilgi edinilmesini rica ederiz.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI

İdare Merkezi

Aydın ESEN Pembe Jale OKTAY

Başkan YARDIMCISI Genel Müdür