Haşhaşın Ekimi, Kontrolü, Toplanması, Değerlendirilmesi, İmhası, Satınalınması, Satılması, İhracı Ve İthali Hakkında Yönetmelik
Bakanlar Kurulu Kararı No.su ve Tarih : 88/12850 - 18.4.1988
Dayandığı Kanun No.su ve Tarih : 3298 - 3.6.1986
Resmi Gazete ile Neşir ve ilam-Sayı :19804-4 Mayıs 1988
Tasarruflu Yazılar 1
BİRİNCİ BOLUM
GENEL HUKUMLER
AMAÇ
MADDE 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, haşhaşın ekimi, kontrolü, toplanması, satın alınması, bundan uyuşturucu madde imali, değerlendirilmesi, satılması, ihraç edilmesi, uyuşturucu madde ithali ve ilgili diğer hususları düzenlemektir.
KISALTMALAR
MADDE 2 - Bu Yönetmelikte geçen;
a) “Ofis” deyimi Toprak Mahsulleri Ofisi’ni,
b) “Kanun” deyimi 3298 sayılı Uyuşturucu Maddelerle ilgili Kanun’u,
c) “Dilekçe” deyimi izin belgesi almak üzere üreticinin müracaat formlarını,
d) “İzin Belgesi” deyimi ise lisansı, ifade eder.
EKİM ILE İLGİLİ İŞLER
HAŞHAŞ EKILECEK YERLERİN TESBİTİ VE EKİCİLERE DUYURULMASI
MADDE 3 - Haşhaş ekilecek ve kapsül üretilecek yerler memleketin tarımsal ve ekonomik durumu, yurtiçi ihtiyacı, ihraç imkanları ve mevcut stok durumuna göre her yıl Bakanlar Kurulunca tespit edilir ve Kararname en geç 1 Temmuz’a kadar yayımlanır. Bu konuda yeni bir karar alınmaması halinde, önceki kararname hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
Ekim yerlerinde yapılacak yasaklamalar ekim mevsiminden önce ilgili muhtarlara Ofis tarafından yazı ile duyurulur.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca bilimsel araştırmalar için yapılacak ekilişler hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.
Kamu kurum ve kuruluşları bilimsel araştırmalar için Ofisten izin belgesi almak ve araştırma sonucunu Ofisi bildirmekle yükümlüdürler.
Tespit ve ilan edilen yerlerin dışında ne maksatla olursa olsun haşhaş ekilmesi yasaktır.
Bu yasaklara aykırı hareket edenlerin takip, kontrol ve kovuşturulması mahalli mülki idare amirliklerince yapılır.
MÜRACAAT ŞEKU VE İZİN BELGESİ VERİLMESİ
MADDE 4- Bakanlar Kurulunca tespit edilen yerlerde yapılacak toplam ekim miktarı, bir üreticinin ekeceği miktar ve tarla adedi ile bu yönetmeliğin 5 inci maddesi haricindeki diğer hususlar Ofis tarafından ayrıca tespit edilir.
Bakanlar Kurulunca tespit ve ilan edilen yerlerde haşhaş ekimi yapmak isteyenler Ofisten izin belgesi almakla yükümlüdürler. İzin belgesi alabilmek için kışlık ekilişlerde 1 Temmuz - 30 Ekim, yazlık ekilişlerde 1 Şubat - 15 Mart tarihleri arasında iki nüsha dilekçe ile mahalli Ofıs Teşkilatına başvurulur. (Ek: 1 ‘de tespit edilen dilekçe örnekleri Ofis tarafından çoğaltılarak ilgili üreticilere dağıtılır.)
Her tarla için dilekçedeki ilgili kısımlar tanzim olunur, Dilekçe ile müracaatın yapılması üzerine mahalli Ofıs teşkilatınca, beyanların doğruluğuna kanaat getirildiği takdirde ve ihtiyaca göre izin belgesi düzenlenir (Ek: 1).
Ofis, yaptığı inceleme sonucunda haşhaş ekimi için izin belgesi verip vermemekte yetkilidir. İzin belgeleri, ekim alanlarının bir arada bulunmasını sağlayacak şekilde verilir. İzin belgeleri bir üretim yılı için geçerli olup, hiç bir suretle başkasına devredilemez.
İzin belgeleri iki nüsha olarak tanzim edilir ve ikinci nüshaları ekiciye verilir. Birinci nüshaları ise ilgili dosyalarında muhafaza edilir.
Haşhaş ekicisinin kimliği, ekim alanının yüzölçümü ve sınırları Ofisçe, ekimin yapıldığı mahalli mülki idare amirlikleri ile ilgili köy ve mahalle muhtarlıklarına bildirilir.
İZİN BELGESİ VERİLMEYECEK URETİCİLER
MADDE 5 - Aşağıda belirtilen durumdaki üreticilere izin belgesi verilmez.
a) Süresi içinde müracaat etmeyenlere,
b) Dilekçesi imzasız ve muhtar tasdikine havi olmayanlara,
c) Yanlış beyanda bulunanlara,
d) Kanunun 4 üncü maddesi hükümleri veya Türk Ceza Kanununun kaçakçılıkla ilgili maddelerine göre kesinleşmiş mahkumiyeti bulunanlara, bu mahkumiyetleri afla ortadan kalkmış olsa bile izin belgesi verilmez, verilmiş ise iptal edilir. İzin belgesi verilmesinden sonra yukarıdaki fıkrada yazılı suçlardan biri ile mahkum olanların bu mahkumiyetleri kesinleştiğinde izin belgeleri iptal edilir.
e) Kontrol imkanı olmayan yerlerde ekim yapmak isteyenlere,
1) 18 yaşını bitirmemiş olanlara,
g) Ekimden sebepsiz vazgeçenlere.
EKİM VE ÜRETİMDEN VAZGEÇENLER
MADDE 6 - Haşhaş ekiminden vazgeçenler, güzlüklerde Aralık, yazlıklarda Mart ayı sonuna kadar; izin belgesini aldıkları Ofis teşkilatına dilekçe ile müracaat ederek durumu bildirirler. Ofis bu üreticilerin izin belgelerini geri almakla beraber ekilmiş tarlaları da sahiplerine sürdürmek, biçtirmek, gömdürmek veya yaktırmak suretiyle imha ettirir. Ayrıca, ürünü tabii afetlerden dolayı hasar gören üreticiler de durumu bir dilekçe ile Ofise bildirirler. Bunun üzerine Ofis bu tarlaları, tarla kontrolleri sırasında veya daha sonra mahallinde inceleyerek, gerek görülürse izin belgisini iptal eder.
KAÇAK EKİM SAYILMA HALLERİ VE İMHA ŞEKİLLERİ
MADDE 7 - Haşhaş ekim bölgeleri içerisinde izin belgesi almadan veya belgesinde yüzölçümü kayıtlı alandan fazla yere yahut izin belgesinde kayıtlı yerden başka yare ekilen haşhaşlar kaçak sayılır. Bu gibi hallerde Kanunun 4 üncü maddesinde yazılı hapis veya para cezaları hükmolunur.
Kaçak olarak ekilen haşhaşlardan kemale ermiş olanlarla çizilen haşhaş kapsülleri ve bunlardan elde edilen ham afyon toplatma veya imha masrafları ekiciye ait olmak üzere mülki idare amirlerince ofis teşkilatından da yararlanılmak suretiyle zapt edilerek Ofise verilir. Zapt edilen haşhaş kapsülleri ve ham afyonun yararlanılamayan kısmı Ofisçe imha edilir.
Yasak olan bölgelerde veya izin verilen yerlerde kaçak olarak ekilen ve kemale ermeden kolluk kuvvetlerince veya Ofis tarafından yapılan duyurma sonucu yakalanan haşhaşlar mahalli mülki idare amirlerinin emri ile mahalli emniyet ve jandarma kuvvetleri ve Ofis teşkilatından yararlanmak ve masrafları ekici tarafından karşılanmak suretiyle sürülmek, biçilmek, ezilmek, gömülmek veya yakılmak suretiyle imha ettirilir.
(Ek: 91/1 848 - 12.5.1991) Ayrıca, kaçak oldukları için zor alımına karar verilen afyon ile afyondan elde edilen ve tıbbi kullanımı olan uyuşturucu maddeler de Ofise teslim edilir.
ÜÇNCU BOLUM
KONTROL İŞLERİ
KONTROL
MADDE 8 - Kanunda yazılı izin sisteminin tatbikatına ait işlemlerle haşhaş ekiminin ve kapsül üretiminin kontrolünü Ofis yapar. Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer ilgili kuruluşlar gerekli yardımda bulunurlar.
KONTROL VE İİIRAZ HEYETLERİ
MADDE 9 - Ofis, haşhaş ekiliş durumuna göre, yeteri kadar kontrol heyeti kurar. Bu heyetler bir başkan ve iki asil ve bir yedek üyeden teşekkül eder. Heyet mensuplarının haşhaş eksper kursu görmüş olan personelden tefrik edilmesi tercih edilmekle beraber, en az birisinin bu kursu başarıyla bitirmiş olması şarttır.
Ofisçe ihtiyaç görülen mahallerde itiraz heyetleri de teşekkül ettirilir.
Bu heyetler itirazları lüzumu halinde mahallen inceler ve karara bağlarlar.
İtiraz heyetleri, bir kontrolörün başkanlığı’nda itiraz edilen tarlanın işlemlerine iştirak etmemiş Ofis işyerinde bulunan diğer heyetin iki üyesinin iştirakiyle teşekkül eder. Ofis işyerinde bir heyet var ise en yakın Ofis işyerindeki heyetten personel getirilir.
Kontrol ve itiraz heyetleri, üye tam sayısıyla toplanır ve çoğunlukla karar verir. İtiraz heyetlerinin kararı kesindir.
GEREKLİ HALLERDE HEYETLERE KATILACAK GORE VLİLER
MADDE 10 - Lüzumu halinde Ofisin talebi üzerine mahalli polis veya jandarma ile muhtarlar, ihtiyar heyeti üyeleri, kontrol ve itiraz heyetlerine yardımcı olarak bu heyetlere katılmakla mükelleftirler,
KONTROL DEVRELERİ
MADDE 11 - Haşhaş ekim, kontrol ve kapsül toplanması çalışmaları 1 Mart tarihinde başlamak ve Kasım ayı sonunda nihayete ermek üzere Ofisçe hazırlanacak bir uygulama projesi dahilinde üç devre halinde uygulanır. Bu devreler içinde Ofis, bu yönetmeliğin 8 inci maddesindeki görevlerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol için yeterli sayıda kontrolör bulundurur.
MADDE 12 - Haşhaş üreticilerinin izin belgelerinde belirtilen ekiliş miktarı, üretim tahmini ve diğer hususların doğru olup olmadığı Kontrol Heyeti tarafından üreticinin huzurunda mahallen inceleme ile tespit edilir. İnceleme ve tespit sonucuna üreticinin bir itirazı olursa, itiraz izin belgesine aynen geçirilir ve üreticiye imza ettirilir.
Üretici tespit sırasında tarlasının başında bulunmaz veya temsilcisini bulundurmazsa tespit gıyabında ve muhtar huzurunda yapılır. Keyfiyet gıyap tutanağına kaydedilir. Belgenin ikinci kısmı ilgiliye muhtar vasıtasıyla imza karşılığında tebliğ edilir (Ek: 2).
Üreticiler, durumu muhtardan öğrendikten sonra itirazları olursa, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde bir dilekçe ile Ofise başvurabilirler.
Bu itirazlar Ofis teşkilatı tarafından en geç bir ay içerisinde karara bağlanarak ilgiliye bildirilir.
ÜRETİM TAHMİNİ
MADDE 13 - Haşhaş kapsülü tahminleri her tarla için ayrı ayrı olmak üzere kontrol heyetleri tarafından mahallinde yapılır.
Üretim tahminlerinin yapılmasından sonra üretimi azaltılacak fevkalade meteorolojik olayların meydana gelmesi halinde üretici derhal mahalli Ofis teşkilatına bir dilekçe ile müracaat eder. Bu gibi hallerde ilgili kontrol heyeti olayı süratle mahallinde inceleyerek sonuçlandırır.
ÇİZİM KONTROLU
MADDE 14- Haşhaş ekimi ve kapsül toplanmasına müsaade edilen mıntıkalarda kapsüllerin afyon üretimi için çizilip çizilmediği Ofis heyetlerince kontrol edilir, Çizilmiş kapsüllere rastlanması halinde durum bir tutanakla mahalli mülki idare amirliklerine intikal ettirilir.
HASAT OLGUNLUĞUNUN KONTROLU VE KIRIM BELGESİ VERİLMESİ
MADDE 15 - Haşhaş ekimi ve kapsül toplanmasına müsaade edile mıntıkalarda, köy veya mahalle bazında kapsüllerin çizim dönemini geçirdiği ve hasat olgunluğuna eriştiği Ofis ekiplerince tespit edilerek kırım (hasat) belgesi tanzim edilerek muhtara verilir. Bu husus muhtar tarafından üreticilere duyurulur.
MÜKİ İDARE AMİRLERI TARAFINDAN YAPILACAK DENETİM
MADDE 16 - Haşhaş ekilmesine izin verilmeyen yerlerde haşhaş ekenlerin araştırılmasını sağlamak ve önleyici bütün tedbirleri almak mahalli mülki idare amirlerinin görevleridir.
MIJHTARLAR, KOLLUK TEŞKİLATI VE DİĞER İLGİLİLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI
MADDE 17 - Köy ve mahalle muhtarları haşhaş ekimi için izin isteyen ekicilerin dilekçelerinin doğruluğunu tasdikle, izin belgesi almadan haşhaş ekenleri tespit etmekle, üretilen haşhaş kapsüllerinin izin belgelerinde gösterilen alım yerleri haricindeki mahallere sevkedilip edilmediğini incelemekle, kontrol ve itiraz heyetlerine doğru bilgi vermekle, bu heyetlerin görevlerini kolaylaştırmakla ve kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırı bir durumu mahalli mülki idare amirleri ile Ofise bildirmekle yükümlüdür. Kolluk teşkilatıyla orman muhafaza memurları, kır bekçileri, ihtiyar heyeti üyeleri ve köy kolcuları, bu hususların tatbikinde kanunlara aykırı bir işlemle karşılaştıkları takdirde keyfiyeti bağlı bulundukları mercilere haber vermek zorundadırlar.
KOVUŞTURMA
MADDE 18 - Bu Yönetmelikte verilen vazifeleri yerine getirmeyen ilgililer hakkında genel hükümlere göre kovuşturma yapılır.
DÖRDUNCÜ BOLUM
ALIM İLE İLGİLİ İŞLER
ALIM İŞLERİ
MADDE 19 - Haşhaş kapsülü alım fiyatları Bakanlar Kurulu Kararıyla tespit edilir. Üreticiler, ürettikleri haşhaş kapsülünü belgelerinde belirtilmiş olan miktarın üstünde de olsa o yılın en geç Eylül ayı sonuna kadar tespit edilen bedeli karşılığında Ofıse teslim etmek zorundadırlar. Eksperin tespit ettiği bedele itiraz edilmesi halinde bu bedel ödenmekle beraber analiz sonucuna göre mahsubu yapılır.
NOKSAN TESLİMAİTA YAPILACAK İŞLEM
MADDE 20 - Üreticinin teslim ettiği haşhaş kapsülü izin belgesinde yazılı miktardan az olduğu takdirde noksanlık sebepleriyle birlikte alım yerinde tanzim edilecek üç nüshadan ibaret bir tutanakla tespit edilir (Ek: 3).
Tutanaklardan biri üreticiye verilir. İkisi de izin belgesine eklenerek ilgili kontrol heyetine tevdi edilir.
Kontrol heyetleri evrak üzerinde ve icabederse mahallinde inceleme yapar. Lüzum gördüğü takdirde üretiyici ve diğer ilgilileri dinlemek suretiyle dosyayı mütalaası ve tutanağın bir nüshası ile birlikte Ofis Genel Müdürlüğüne gönderir.
Bu noksanlıklar hakkındaki üretici beyanı ile kontrol heyeti görüşü Ofis Genel Müdürlüğünce incelenir. üreticinin mazereti kabule şayan görülmediği takdirde gerekli kanuni işleme başvurulmak üzere Genel Müdürlükçe ilgili teşkilatına talimat gönderilir. Bunun üzerine evrat kanuni kovuşturmanın ifası için Cumhuriyet Savcılığına teslim edilir.
SURESİ İÇİNDE TESLİM ETMEME HALİ
MADDE 21 - Üreticiler tarafından üretilen haşhaş kapsüllerinin en geç Eylül ayı sonuna kadar mahalli Ofis teşkilatına teslim edilmesi gerekir. Ürettikleri haşhaş kapsüllerini süresi içinde teslim etmeyenlerin durumları, 15 Ekim akşamına kadar kanuni kovuşturma yapılmak üzere, mahalli Cumhuriyet Savcılıklarına bildirilir. Ayrıca durum Ofis Genel Müdürlüğüne de intikal ettirilir.
BEŞİNCİ BOLUM
İMALAT VE PAZARLAMA İŞLERİ
İMALAT
MADDE 22 - Haşhaş kapsülünden ilaç hammaddesi elde edilmesi için Ofis gerekli tesisleri kurarak imalatı gerçekleştirir.
SATIŞLAR
MADDE 23 - Afyon ve afyon alkaloidleri fabrikası ürünlerinin yurt içinde satışı ihtiyaç sahiplerinin Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından alacakları izne istinaden Ofisçe yapılır.
Haşhaş kapsülü, afyon ve afyon alkoloid fabrikası ürünlerinin ihracı, ithal eden ülkenin Sağlık kuruluşunun ithal müsaadesine karşılık Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının ihraç müsaadesi doğrultusunda Ofisçe gerçekleştirilir.
Özel ve tüzel kişiler de, ihraç edilecek ülkelerdeki ithalatçının ithal müsaadesi ile birlikte Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından ihraç müsaadesi almak ve ihraç etmek kaydıyla aşağıdaki esaslar dahilinde Ofisten ikinci fıkrada belirtilen haşhaş kapsülü, afyon ve diğer ürünleri alabilirler.
a) İhraç yapacaklar, ihraç ruhsatnamesi, Ticaret Odası faaliyet belgesi kimlik örneği (Tüzel kişilerde yöneticilerin kimlik örnekleri), ikamet belgesi, yetki belgesi, imza sirküleri ile birlikte Ofise müracaat ederek ihraç edilecek ülke ve ihraç miktarını belirtirler.
b) Ofis, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü ile birlikte yapılacak araştırma ve soruşturma sonucuna göre ihracatçıya ön izin belgesi verir.
c) Ön izin belgesi alan ihracatçılar Ofisle fiyat, miktar, spesifikasyonlar, teslim şekli, ödeme şekli v.s, içeren ve bilahare imzalanacak olan sözleşme hükümlerini inceleyerek mutabakatlarını bildirirler.
d) Mutabakatın sağlanmasından sonra ihracatçı tarafından, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’ndan ithalatçı firmanın ülkesindeki Sağlık Bakanlığından temin edeceği ithal permisi karşılığında ihracat permisi ile dahili permi alınır.
e) Ofisçe ithal, ihraç permilerinin suretleri ile dahili perminin karşılığında daha önce sağlanan mutabakat çerçevesinde ihracata müsaade edilir.
f) İhracatçı, malın ithalatçı firmanın talep ettiği şekilde hazırlanabilmesi için detaylı sipariş mektubunun bir fotokopisini Ofis’e verir.
g) Ofisçe ihracatçıya sevkiyatla ilgili evraktan sadece koli listeleri, kalite kontrol raporu (analiz sertifikası) ve talep edildiği takdirde menşe şahadetnamesi verilir, diğer evrak ihracatçı tarafından hazırlanır.
h) İhraç edilecek malın teslimatı çıkış işlemlerinin yapılacağı gümrük idaresinde yapı
ı) Ofis tarafından yapılan sevkiyatlarda alınan güvenlik önlemleri, ihracatçı tarafından ihraç edilecek malın sevkiyatında da aynen uygulanır.
j) İhracatçı gümrük işlemlerine Ofis ve Emniyet Görevlilerinin nezaretinde yapar ve ilgili gümrük çıkış beyannamesi ile nakliyat senedinin birer suretini ve bilahare malın ithalatçı tarafından alındığını belirtir belgeyi Ofise verir.
k) Tüm ihraç işlemleri ile ilgili bilgiler Ofiste toplanır ve eskiden olduğu gibi Ofisçe bu bilgiler gerekli formlara işlenerek Birleşmiş Milletlere gönderilir.
İTHALAT
MADDE 24 - Yurtiçinde üretilmeyen uyuşturucu madde ve müstahzarlarının ithali 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın izniyle ihtiyaç sahiplerince yapılır.
ALTINCI BOLUM
ÇEŞİTLİ HÜKMLER
TOHUM ISLAHI
MADDE 25 - Ofis haşhaş bitkisinin kalitesini yükseltmek üzere gerekli tohum ıslah birimini kurar. Ayrıca diğer kuruluşların bu konuda yapacakları çalışmalara da gerektiği takdirde iştirak eder.
MEMUR OLMAYAN GÖREVLİLERİN YOLLUKLARI
MADDE 26 - Kontrol ve itiraz heyetlerinde yardımcı olarak çalıştırılanlardan memur olmayanların yollukları en düşük memur harcırahından Ofisce ödenir.
YEDİNCİ BOLUM
DAYANAK VE YURURLUK İLE İLGİLİ HÜKUMLER
DAYANAK
MADDE 27 - Bu Yönetmelik, Kanun’un 3 üncü maddesi gereğince çıkartılmıştır.
YÜRURLUK
MADDE 28 - Bu Yönetmelik hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
YÜRTME
MADDE 29 - Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım Orman ve Köyişleri Bakanı yürütür.
